Abstract:
شناسایی و تبیین فرصتهای ژئوپلتیک انرژی(نفت و گاز)به عنوان بخشی از استراتژی بلندمدت کشورهای مصرفکننده از یکسو و شناسایی قابلیتهای ژئوپلتیکی ایران و روسیه به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز از سوی دیگر،بر سیاستگذاریها و برنامههای راهبردی تعداد زیادی از کشورها در بازار انرژی جهانی بهویژه در آسیا و نیز منطقه آسیای مرکزی و قفقاز تأثیر دارد.شایسته است که امکان دستیابی و شیوههای بهرهبرداری از فرصتها در جهت نقشآفرینی مشترک ایران و روسیه در عرضه ژئوپلتیک انرژی در منطقه را مورد ملاحظه قرار دارد.این مقاله ضمن توضیح جایگاه انرژی ایران و روسیه،فرصت های مشترک آنها را در سطح منطقه و جهان تشریح میکند.همچنین بررسی امکان نقشآفرینی مشترک آنها در سازمانهای بین المللی مانند اوپک و یا اوپک گازی با توجه به شرایط فعلی و روسیه در عرصه ژئوپلتیک انرژی جهانی چه تأثیری بر منابع ملی آنها خواهد داشت؟ برای این منظور محیط تحقیق در چارچوب تعاملات ژئوپلتیکی،فرصتهای مشترک ایران و روسیه بررسی میشود و نیز در حوزههای مختلف ژئوپلتیک جهت ایجاد شکاف بین بازیگران رقیب در سطوح مختلف،موضوع مورد مطالعه قرار میگیرد.
Machine summary:
"از طرفی ترس کشورهای منطقه از تسلط دوباره روسیه به این کشورها،پای بازیگران فرامنطقهای مانند:ناتو، آمریکا،اروپا و حتی ترکیه و هند را با هدف دست یازیدن به منابع و کنترل عوامل رقابتی دیگر، باز کرده است در این میان رقابت چین و روسیه به عنوان قدرتهای بزرگ دنیا و هممرز با حوزه آسیای مرکزی بر سر بازارهای منطقه و انرژریهای فسیلی با اروپاییها و آمریکا،فرصت بهرهبرداری ایران در نزدیکی به منطقه را بیشتر میکند،بر همین اساس پیشنهاد عضویت نظارتی ایران در پیمان شانگهای توسط روسیه و چین مؤید این مطلب میباشد(حافظنیا،78:401-98).
به هر صورت چه انتقال انرژی آسیای مرکزی به غرب و چه به سوی شرق انجام گیرد،این فرصت برای بازیگران سنتی منطقه یعنی ایران و روسیه وجود دارد که با تعامل و همکاری بیشتر،و توجه به منافع ملی کشورهای این حوزه،دست قدرتهای دیگر را در حوزه امنیتی و سیاسی منطقه کوتاه کنند.
بنابراین اقدامات روسها برای دوستی با ایران و سرمایهگذاری در پروژههای هستهای بوشهر و نظایر ان در مناطق مختلف ایران در جهت تهدید منافع سایر کشورهای اروپایی و آمریکا در خلیج فارس و امنیت منطقه آن است که در نهایت این فرصت به برتری طبیعی قدرت روسها در معادلات جهانی تأثیر میگذارد.
گسترش همکاریهای دوجانبه و تهیه مدلهای علمی تولید،انتقال،تهیه و اجرا در زمینههای نفت و گاز، همکاریهای منطقهای در حوزههای مختلف ژئوپلتیک انرژی از جمله حوزه آبی دریای خزر، خلیج فارس و حوزههای آسیای مرکزی،قفقاز و نیز خاورمیانه در کنار همکاری در سازمانهای مشترک در سطح جهان برای مقابله هژمونی آمریکا در سطح منطقه و پاسخ به تهدیدات در حوزههای امنیتی آنها میگردد."