Abstract:
حضور و نقش امامان شیعه تنها در حوادث سیاسی و اجتماعی موثر نبوده است بلکه نقش فرهنگی و علمی آن شخصیتها توانسته است در شکلگیری و بنیاد فرهنگ اسلامی بهطور عام و فرهنگ تشیع بهطور خاص غیرقابل انکار باشد.امام صادق(ع)به عنوان شخصیتی دانشمند به پایهگذاری مکتبی پرداخته است که علاوه بر ایجاد روشی نوین در آموزش،اصلاح افکار و بنیانگذاری فرهنگ اصیل شیعه به نوعی باعث تحول اساسی در اجتماع زمان خود و حتی قرون آیندهی فرهنگ و تمدن اسلامی شده است که بیشک حیات و حضور فرهنگ تشیع در جهان امروزی و حتی در افقهای آینده مدیون مجاهدت و زحمات آن مرجع و امام دانشمند میباشد و تنهاترین افتخار ما حضور در فرهنگی است که شایستگی اسمگذاریاش به نام فرهنگ و تمدن جعفری ویا تشیع امامیه به عنوان میراث گرانبهای ایشان است.
Machine summary:
"(همان ماخذ ،ص 761)و موضوعاتی همچون صفات خدا،قدر،جایگاه فاسق،جبر و اختیار معروف ترین مسائل علمی و فرهنگی در این شرایط بود(همان ماخذ،ص 361)متاسفانه کشمکش های سیاسی و نظامی در روند افکار و عقاید فلسفی نیز بشدت اثرگذار شده خصومتها و مخالفتها فراز و فرود آن علم را بهوجود آورده بود(دینانی،ص 1) در جمعبندی مطالب گذشته میتوان 1-درهمآمیزی و ارتباط بسیار نزدیک فعالیت های علمی و فرهنگی و تاثیرپذیری آنها از وضعیت سیاسی بطوریکه حکومت امویان با سرکوب عقاید مخالف و عباسیان با دامن زدن به تشتت فکری و بعضا به عنوان حرکت علمی از شرایط به نفع خود استفاده میبردند 2-تاثیر افکار غربی(از جمله مدرسه اسکندریه و ترجمه کتب بر افکار مسلمانان)که از دیدگروهی دنیای اسلام فقط استفاده کننده از دستاورد مغرب زمین بود 3-تاثیرپذیری مسلمانان از افکار و عقاید ایرانیان چه در نهضت علمی مسلمانان و چه در ترویج افکار و عقاید مخالف حکومت از جمله شعوبیه باعث امتیاز یافتن ایرانیان و بطور کلی پیشرفت سریع حتی در دستگاه سیاسی عباسیان شد 4-حرکتهای عقلگرا با نمایندگی معتزله و جبریه در تصادمهای خود اوضاع را به شدت آشفته کرده بودند چون مخالفان عباسی با دیدگاه سنتی جبریه هواخواه اموی بوده و عباسیان نیز با ارائه نوعی آزاداندیشی معتزلی سعی در کسب طرفدار برای خود بودند 5 -عقاید مسیحی و خرافی و تسلط آنها بر بعضی از مدارس و دانشمندان مسلمان با توجه به اینکه متاسفانه هیچگونه بررسی دقیق و جدی در زمینه آلایش این افکار از خرافه و افکار انحرافی مسیحی و یهودی و یونانی صورت نمیگرفت مشکلات علمی و فرهنگی ناشی از آن تا مدتها جهان اسلام را به خود مشغول نمود-6 علی رغم وضعیت بد سیاسی اما نهضت و حرکت علمی از دوران پایانی امویان و شروع قدرت عباسیان تحولات شگرفی را بهوجود آورد اگرچه قسمتی ازاین افکار بصورت افکار و وابستگی علمی محسوب میشده است اما جهان اسلام با ترقی و پیشرفت دادن اکثر علوم دوران طلایی در فرهنگ و تمدن اسلام و بشریت بوجودآورد 7-نفوذ افکار و عقاید ضد اجتهادی و ضد عقلی بر حوزههای علمی شیعیان اعمال میشد شاید علت اصلی این مسئله مربوط به اوایل قدرت عباسیان و اواخر حکومت امویان باشد زیرا بعد از تثبیت امامت امام صادق(ع)وی به روشنگری در این زمینه پرداخت."