Abstract:
داستان کوتاه کوتاه یا داستانک دردهه های اخیر مورد توجه داستان نویسان فارسی زبان قرار گرفته و در ایران رواج و گسترش یافته است. رواج داستانک نویسی ریشه در گرایش به کیمنه گرایی یا مینی مالیسم در دنیای معاصر دارد که جنبشی در هنر به شمار می رود و بر دو پایه سادگی و ایجاز بنا شده است.
نویسندگان این گونه آثار با حذف عناصر غیرضروری، می کوشند اثر ادبی را در کمترین حجم و کوتاهترین شکل عرضه کنند. آنان با استفاده از شگردهایی، از جمله گزینش برشی از لحظه های جذاب زندگی، مقدمه گریزی، استفاده از ارجاعات بین متنی، گزینش کلمه ها، جمله ها و بندهای کوتاه، گنجاندن پایان پرکشش و ... تلاش می کنند داستانهایی ساده و اثرگذار بیافرینند.
در این مقاله، ضمن نگاهی به زمینه ها و عوامل گرایش به کمینه گرایی در گذشته و امروز، دیدگاه های منتقدان درباره آن توضیح داده می شود و ویزگی های داستانهای کوتاه کوتاه و شگردهایی که نویسندگان در خلق این گونه آثار به کار می برند، معرفی می شود و برای نمونه، داستانک «شمع ها خاموش نمی شوند» بر اساس مباحث مطرح شده، تجزیه و تحلیل می گردد.
Short story has recently become the focus of attention in the late decades in Iran. The expanding value of writing short story is actually a reasonable outcome of the dominance of minimalism- a movement which is based upon simplicity and shortness. Minimalist writers، leaving out redundant features of narration، mainly focus on essentialities through applying a variety of techniques such as cuttings from the interesting moments of real life، evading introduction، applying inter-referents، choice of words، short stanzas and sentences and so on. Looking upon critic’s opinion about such a tendency over the past and present، this article will come up with a brief explanation of the properties of such stories. Finally a sample story “candles will never go dead” will be analyzed and discussed in the lights of such techniques.
Machine summary:
پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی(علمی-پژوهشی) دانشکده ادبیات و علوم انسانی-دانشگاه اصفهان دورهء جدید،شماره 3،پاییز 8831،ص 09-77 کمینهگرایی در داستاننویسی معاصر دکتر احمد رضی*-سهیلا روستا** چکیده: داستان کوتاه کوتاه یا داستانک در دهههای اخیر مورد توجه داستاننویسان فارسی زبان قرار گرفته و در ایران رواج و گسترش یافته است.
در این مقاله،ضمن نگاهی به زمینهها و عوامل گرایش به کمینهگرایی در گذشته و امروز،دیدگاههای منتقدان دربارهء آن توضیح داده میشود و ویژگیهای داستانهای کوتاه کوتاه و شگردهایی که نویسندگان در خلق اینگونه آثار به کار میبرند،معرفی میشود برای نمونه،داستانک«شمعها خاموش نمیشوند»براساس مباحث مطرح شده،تجزیه و تحلیل میگردد.
این بررسی میتواند آرای پراکنده و گاه متضادی را که در زمینهء مینی مالیسم در منابع فارسی آمده است،سامان دهد و به شناخت ابعاد سبک کمینهگرا کمک کند؛سبکی که امروزه رواج فراوانی دارد و به علت شرایط جدید زندگی بشر؛ بویژه گسترش فناوری ارتباطات روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
در داستان کوتاه نیز این عناصر کموبیش وجود دارند،اما کاربرد آنها به اندازهء رمان فراوان نیست،اما طرح در داستانهای کوتاه کوتاه(مینی مال)بسیار ساده است؛ زیرا اینگونه داستانها آغاز و پایانی نزدیک به هم دارند و در آنها همهء عناصر طرح،امکان حضور نمییابند؛گاهی اول و گاهی آخر داستان حذف میشود؛گاه تعلیقی شکل نمیگیرد و یا کشمکشی میان شخصیتها رخ نمیدهد.
6-محدودیت تعداد وقایع و شخصیتها ساختار داستانهای مینی مالیستی معمولا بر یک شخصیت یا یک واقعهء خاص بنا شده است و نویسنده به جای دنبال کردن سیر تحول شخصیت،یک لحظهء خاص از زندگی او را به نمایش میگذارد(جزینی،8731:73)به دلیل کوتاهی این داستانها شخصیتهای کمتری در آنها حضور دارند که اغلب تعداد آنها از دو یا سه نفر فراتر نمیرود،اما مرکز ثقل داستان روی یک شخصیت است.