Abstract:
تفسیر بیضاوی یا انوار التنزیل و اسرار التأویل،یکی از تفاسیر مختصر،مفید و بسیار مشهود قرن هشتم ق.است.این تفسیر که به اتفاق آرای اهل نظر،در میان تفاسیر کمحجم قرآن کریم از همه محققانهتر است،سالهای سال به عنوان یکی از کتابهای درسی مجامع دینی مطرح بوده است.گزیدهگویی، اجتناب از بحثهای استطرادی،دقت فراوان در تبیین مباحث،از ویژگیهای این تفسیر است.در طبقهبندی تفاسیر اهل سنت،تفسیر بیضاوی از جمله تفاسیر به رأی ممدوح به شمار میآید.این کتاب در حقیقت،در برابر کشاف زمخشری نوشته شد و گرایش به فکر اشعری از نکات بارز این تفسیر است. مطالب تفسیر بیشتر از کشاف زمخشری و تفسیر کبیر فخر رازی است. بررسی روش تفسیری قاضی بیضاوی و جایگاه تفسیر وی در میان تفاسیر قرآن کریم،از مهمترین اهداف این مقاله است.
Machine summary:
"مطالعات قرآن و حدیث،سال اول،شماره اول-پاییز و زمستان 6831،صص 36-37 روش تفسیری قاضی بیضاوی و جایگاه تفسیر وی دکتر عباس مصلاییپور یزدی* تاریخ دریافت:68/40/02 تاریخ پذیرش:68/60/72 چکیده تفسیر بیضاوی یا انوار التنزیل و اسرار التأویل،یکی از تفاسیر مختصر،مفید و بسیار مشهود قرن هشتم ق.
این تفسیر که به اتفاق آرای اهل نظر،در میان تفاسیر کمحجم قرآن کریم از همه محققانهتر است،سالهای سال به عنوان یکی از کتابهای درسی مجامع دینی مطرح بوده است.
بررسی روش تفسیری قاضی بیضاوی و جایگاه تفسیر وی در میان تفاسیر قرآن کریم،از مهمترین اهداف این مقاله است.
این نوشتار که با هدف معرفی شیوهء تفسیری قاضی بیضاوی و جایگاه تفسیر وی در میان تفاسیر قرآن کریم فراهم آمده،در صدد پاسخگویی به سؤالات ذیل است: 1.
چگونگی چینش مطالب در تفسیر بیضاوی روش بیضاوی در پرداختن به آیات و سورهها چنین است که در آغاز هرسوره،ابتدا نام سوره،سپس مکی یا مدنی بودن آن سوره و نیز تعداد آیات هرسوره را ذکر میکند.
میزان اثرپذیری از کشاف زمخشری،به گونهای است که برخی هنگام معرفی آثار بیضاوی به جای عنوان تفسیر بیضاوی(-انوار التنزیل و اسرار التأویل)از مختصر الکشاف یاد میکنند(داوودی،بیتا،ج 1،ص 842).
یکی دیگر از منابع مورد استفاده بیضاوی بهویژه در لغت،اشتقاق،بیان دقائق و ظرائف آیات قرآن کریم،تفسیر راغب اصفهانی است(حاجی خلیفه،2041،ج 1، ص 781).
بیضاوی،0141،ج 3،ص 72)،بیانگر ضعیف دانستن این روایات توسط بیضاوی میداند(ذهبی،6931،ج 1،ص 992)،ولی با اینهمه،گاه آوردن اسرائیلیات بدون الفاظ پیشگفته در انوار التنزیل مشهود است (بیضاوی،0141،ج 2،صص 803-903).
وی حواشی و تعلیقات غیرکامل بر تفسیر بیضاوی را بسیار زیاد میداند و از آن میان،72 حاشیه و تعلیق را برمیشمارد (حاجی خلیفه،2041،ج 1،صص 091-391)."