شاهرود و مجموعه تاریخی بسطام Journal Article

"پورداوود:تاریخ ایرانیان،قسمت اول ص 31،ما قبل آخر ص 24 قصران(به نقل از شریعت‌زاده،سید علی اصغر،همان کتاب) دفاع از مهاجمان‌1،برفراز تپه‌های کم‌ارتفاع دامنه کوه شمالی و غربی رود بزرگ این منطقه بنا شد که به جهت بزرگی این‌رود،تدریجا نام شاهرود را به خود گرفت‌2به به تدریج همراه با برقراری امنیت در محل،رشد و توسعه یافت به طوری که این شهر در کنار صد دروازه‌ (هکاتوم پیلوس)3،پایتخت اشکانیان-که به عقیدهء بسیاری از محققان محل کنونی شهر دامغان است-در عداد شهرهای معتبر پارتی درآمد. زیباترین بخش مسجد بایزید،محراب گچ‌بری شدهء آن‌ است که امتیازات خاص خود را دارد،از جمله این‌که با نقوش‌ هندسی،گیاهی،اسلیمی و گل‌های چهار پر مزین شده،همچنین‌ بخش فوقانی محراب با کتیبه‌هایی به خط ثلث و نستعلیق،در دوره‌ ایلخانی و قاجار آراسته شده است،به این ترتیب که در عهد قاجار، کتیبه‌ای نستعلیق را روی کتیبه‌ای از دوره ایلخانی که شامل آیات 1 الی 6 سورهء فتح بوده،نوشته‌اند. در جلو این درب،دالانی وجود دارد که‌ ساختمان آن دارای امتیازاتی است،این دالان که از بناهای سلطان‌ محمد خدابنده الجایتو(617-086 هـ ق)است،شامل دو قسمت‌ است،یکی سر در آن و دیگری دالان و ایوان رو به صحن امام‌زاده‌ محمد،سر در ورودی آن دارای کاشی‌های معرق بسیار زیبایی است و بر روی برخی از آنها چهار مرتبه نام علی(ع)به شکل خاصی نقش‌ شده است. 5. مسجد جامع بسطام یکی از مهم‌ترین بناهای مجموعه تاریخی بسطام،مسجد جامع‌ آن است که در فاصله 002 متری جنوب آرامگاه بایزید قرار دارد و در عهد حکومت غازان خان(فاصله سال‌های 007 تا 607 هـ ق)ساخته‌ شده است."