Abstract:
ولایت فقیه نظریه مرکزی گفتمان سیاسی فقهی شیعه در عصر غیبت است.با وجود روایتهای مختلف از این نظریه،تبیین حضرت امام خمینی در میان سایر تبیینها جامعیت و عمق نظری و کارکردی خاص دارد.این نظریه با اندیشه ایشان آغاز نشده، بلکه توسط ایشان به تکامل رسیده است.تأملات ایشان هرچند ظاهرا با تحولات و تطوراتی همراه بوده،لیکن گذر زمان و مهمتر از آن تأسیس نخستین حکومت اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه و رهبری این حکومت توسط ایشان سبب شده تا ابعاد و زوایای مختلف این نظریه را هرچه بیشتر و عمیقتر تبیین نماید.
در این نوشته،نخست نظریات ایشان درباره مبانی مشروعیت حکومت اسلامی،جایگاه مردم در آن و شکل حکومت ولایت فقیه بیان میگردد و سپس ادله عقلی و نقلی اثبات ولایت فقیه در عصر غیبت بیان شده و با تبیین شرایط و صفات،اختیارات و مقیدات ولی فقیه و شیوه جانشینی در این نوع از حکومت به واکاوی دیدگاههای اولین فقیه تاریخ تشیع که ولایت فقیه را به منصه ظهور رسانده است،پرداخته میشود.
Machine summary:
"الهه خانی آرانی2چکیده:ولایت فقیه نظریه مرکزی گفتمان سیاسی فقهی شیعه در عصر غیبت است.
مبتنی بر نظریه ولایت فقیه و رهبری این حکومت توسط ایشان سبب شده تا ابعاد و
امام زمان(عج)هم ابتکار تبیینی نوین و جامع از نظریه ولایت فقیه را و هم برای نخستین تأسیس نظام
خمینی)و دوره درخشش ولایت فقیه در میدان عمل(عصر امام خمینی)دستهبندی شده است.
امام خمینی در دو مقطع پیش و پس از انقلاب اسلامی به تبیین ولایت فقیه پرداختهاند.
دفاع و تبیین ابعاد نظریه ولایت فقیه و پاسخ به اشکالات مطرح شده هدف اصلی این مقطع است.
صاحب جواهر الکلام نیز به این نکته اشاره میکند که بزرگان فقه به ولایت فقیه حکم کردهاند و
فقهای شیعه با اعتقاد به اینکه حکومت حق امام معصوم(ع)است قائل به نظریه نصب الهی فقهای
عمومی،رضایت مردم و مشارکت آنها نیز بخشی از مشروعیت حکومت و نظام سیاسی است.
برخی از اندیشمندان و متفکران شیعه معتقدند که مباحث ولایت فقیه پیش از آنکه مسألهای فقهی باشد،مبانی کلامی دارد و بر طبق جایگاهی که برای این مسأله قائلند آن را در چهارچوبی
حضرت امام پیش از اثبات ولایت فقیه ابتدا بر ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر
و این امر جز با تشکیل حکومت اسلامی ممکن نخواهد بود(امام خمینی 1241
این نظریه مورد قبول امام خمینی و بسیاری از فقهای اسلام است و برخی
براساس این دیدگاه ولایت حاکم اسلامی محدود نبوده،بلکه دارای مناصب مختلفی است.
حضرت امام با همسان انگاری شأن ولایت و حکومت پیامبر(ص)و ائمه(ع)با فقیه جامع شرایط
حضرت امام بر اختیارات حکومتی ولی فقیه در همه امور مربوط به پیامبر اکرم(ص)و ائمه"