Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة جهتگیری مذهبی اسلامی و عوامل آن، با خودمهارگری در میان زنان و مردان و نیز رابطة این عوامل با سطح اقتصادی و اجتماعی انجام شده است. برای انجام این پژوهش، 120 نفر از دانشجویان با روش تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامههای جهتگیری مذهبی ـ اسلامی و خودکنترلی را تکمیل کردند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای همبستگی پیرسون، t مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که بین عامل جهتگیری مذهبی و عامل اخلاق با خودمهارگری رابطة معناداری وجود دارد. در گروه مردان، عامل عقاید ـ مناسک و خودمهارگری دارای رابطة معناداری است. از سوی دیگر، تفاوت میانگین جهتگیری مذهبی و عامل اخلاق در دو طبقة خودمهارگری بالا و پایین معنادار است؛ اما تفاوت معناداری در عامل عقاید ـ مناسک مشاهده نمیشود. بین سطوح اقتصادی خانواده، در عوامل جهتگیری مذهبی افراد، تفاوت معناداری وجود ندارد؛ اما بین این سطوح در میانگین خودمهارگری تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین، با افزایش نمرة مذهبی افراد، نمرههای خودمهارگری آنها افزایش مییابد و هرچه تقید به اخلاق بالاتر میرود، توانایی در خودمهارگری افزایش مییابد. همچنین با افزایش تقید مردان در مناسک ـ عقاید اسلامی، بر میزان خودمهارگری آنها افزوده میشود. ازسوی دیگر، افراد با خودمهارگری بالا، در مقایسه با افراد دارای خودمهارگری پایین سطوح بالاتری از جهتگیری مذهبی را نشان میدهند و با تغییر سطوح اقتصادی افراد، تفاوتی در سطح دینداری آنها مشاهده نمیشود.
The present study aims at an investigation of the relationship between Islamic-religious
orientation with its factors and self-control among men and women as well as the relationship between these factors and the economic and social level. To conduct the study، 120 students were selected randomly and answered two questionnaires of Islamic- religious orientation and self-control. Data analysis using Pearson's Coefficient Test، Independent T-test and One-way Analysis of Variance showed a meaningful relationship between the factors of religious orientation and morality on the one hand، and self-control on the other. In the male group (unlike females) there was a meaningful relationship between factors of beliefs-rites and self-control. On the other hand، there was a meaningful difference between the mean of religious orientation and the factor of morality in two groups of high and low self-control; there was no meaningful difference، however، as to the factor of beliefs- rites. There was no meaningful difference between economical levels of families as to the subjects' religious orientations. There was، however، a meaningful difference between these levels as to the mean of self-control. Therefore، the higher the religious score of the subjects was، the higher their score on self-control was. The more their commitment to morality was، the higher their ability in self-control was; and the higher the men's commitment to Islamic beliefs-rites was، the higher their self-control was. On the other hand، those with higher self-control، in contrast to those with a lower self-control، showed a higher level of religious orientation، and there was no change in the individuals' level of piety with a change in their economic level.
Machine summary:
"پرسشهای این پژوهش عبارتاند از اینکه آیا بین میانگین جهتگیری مذهبی زنان و مردان در خودمهارگری بالا و پایین تفاوت معنادار وجود دارد؟ آیا سطح اقتصادی و اجتماعی خانواده، رابطة مثبتی با سطح دینداری و خودمهارگری افراد دارد؟ روش پژوهش جامعه و نمونه: جامعة آماری این پژوهش را دانشجویان زن و مرد در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد سال تحصیلی 88ـ1387دانشگاه پیام نور شهر تهران تشکیل داده است.
برای یافتن پاسخ این پرسش که آیا بین میانگین جهتگیری مذهبی مردان و زنان با خودمهارگری بالا و پایین تفاوت معنادار وجود دارد، مناسب است آزمون t مستقل اجرا شود؛ زیرا در یک طبقه از گروه مردان n<10 میباشد و نیز در تمام طبقهها حجم نمونهها برابر نیست، اما در صورتی میتوان نمرههای عددی را به رتبه تبدیل کرد و آزمون غیرپارمتری U مان ـ ویتنی را به جای آزمون t استفاده کرد که حجم گروههای نمونه نابرابر و نسبت واریانسهای آنها 4 بر 1 یا بزرگتر باشد.
جدول شماره4:تحلیل واریانس برای مقایسه میزان جهتگیری مذهبی، عوامل آن و خودمهارگری درمتغیر وضعیت اقتصادی اجتماعی سطح معناداری F میانگین مجذورات درجه آزادی مجموع مجذورات 707/0 349/0 504/267 2 007/535 بین گروهها جهتگیری مذهبی 552/767 93 326/71382 درونگروهها 95 کل 744/0 297/0 828/126 2 بین گروهها عامل عقاید ـ مناسک 649/426 93 درون گروهها 95 کل 495/0 708/0 125/59 2 بین گروهها عامل اخلاق 476/83 93 درون گروهها 95 کل 020/0 107/4 803/1306 2 بین گروهها خود مهارگری 206/318 93 درون گروهها 95 کل نتیجهگیری نتایج بررسی دادهها در مورد فرضیة اول پژوهشنشان داد که بین جهتگیری مذهبی اسلامی و خودمهارگری رابطة مثبت معناداری وجود دارد."