Abstract:
رویکردشناختی رشد دینی، رویکردی است که بر رشد درک مفاهیم دینی و روش تفکر دربارة آموزههای دینی در طول عمر ـ بهویژه دورة کودکی و نوجوانی ـ متمرکز است و مراحل و تجویزاتی را برای رشد دینداری و آموزش دین پیشنهاد میکند. در این مقاله این رویکرد، بهطوراجمالی توصیف و در پنج محور ارزیابی میشود: اختصاص سحری و جادویی اندیشیدن به دورة کودکی، تصور انسانانگارانه از خدا در دورة کودکی، مقدار تأثیرپذیری نتایج و یافتهها از آموزههای مسیحی، تناسب چارچوب تحولی ـ شناختینگر برای تعیین مراحل دینداری و کفایت دلایل تأخیر آموزش دین به کودکان.
Machine summary:
"بر این اساس پرسشهای اصلی تحقیق عبارتاند از: -آیا کودکان و بزرگسالان از لحاظ«سحری و جادویی اندیشیدن»و«عقلانی اندیشیدن»با هم رقابت دارند یا ممکن است بهجای رقابت در اذهان کودکان و بزرگسالان در کنار یکدیگر در سرتاسر زندگی موجود باشند؟ -آیا کودکان در همۀ فرهنگها و ادیان به شیوۀس انسانانگارانه دربارۀ خدا میاندیشد یا آمادگی دارند به شیوۀ منحصربهفرد و غیر انسانانگارانه بیندیشند؟ -آیا مبانی دینشناختی و آموزههای مسیحی در تعیین عناصر مشترک و قواعد عام رشد دینی مؤثر بوده است یا چنین نیست،و قواعد عام رشد یعنی،نتیجۀ یافتههای تجربی و تعریفی عام از دین و مفاهیم دینی است؟ -محدودیتهای چارچوبشناختی پیاژهای که مبنای تعیین مراحل رشد دینی است،چیست؟و آیا این چارچوب به مثابۀ پوشاندن لباسی کوتاه و تنگ به اندام دینداری نیست؟ -آیا دلایل تأخیر آموزش دین به کودکان تا زمان دستیابی کودک به تصور انتزاعی،منطقی و پذیرفتنی است؟ 1.
10 براساس چارچوب شناختی،در دورۀ نوجوانی است که انسان میتواند به فهمی معنادار از این دست پیدا کند؛زیرا در این دورۀ سنی است که فرد ظرفیت درک انتزاعی به دست میآورد،ابزار شناختی لازم نظیر مفهوم علیت،زمان، حافظه و خزانۀ لغات را برای تفکر در اختیار میگیرد،میتواند مفاهیم انتزاعی دینی را درک کند،بین آنها ارتباط برقرار سازد،دربارۀ آنها تأمل کند و نظریهای را برای ارتباط خود با خدا و تفسیر جهان،هستی،مبدأ و مقصد داشته باشد.
لومبا،هارمز،الکایند، لانگ الکایند و اسپیلکا،گلدمن،دکونچی،پیت لینک و بسیاری دیگر از محققان رشدشناختی به سه مرحلۀ رشد دینی قایل شدهاند و این سه مرحله،تنها دورۀ کودکی و نوجوانی را پوشش میدهد؛به علاوه ویژگی مراحل ذکر شده با تفاوت واژه،همان ویژگی تفکر پیشعملیاتی،عملیات عینی و عملیات انتزاعی است."