Abstract:
از جمله روایات منقول از پیامبر صلی الله علیه و آله در باره حفظ و نگارش احادیث، حدیث مشهوری است که در میان حدیث شناسان به حدیث «اربعین» معروف گردیده و در رواج تدوین کتب «اربعین» یا «چهل حدیث» تاثیر بسزایی داشته است. نویسنده، با استناد به آیات و روایات و تاریخ و فرهنگ اسلام، به رمزشناسی «اربعین» پرداخته و پس از ذکر گونه های مختلف حدیث اربعین، به تجزیه و تحلیل سندی روایت روی آورده و با استناد به کتاب صحیفه الإمام الرضا علیه السلام، حدیث «من بلغ» و سیره محدثان، صحت آن را به اثبات رسانیده است. بررسی فقه الحدیثی حدیث اربعین، بویژه معانی مختلف «حفظ» و پاسخ به شبهات وارده؛ بخش پایانی مقاله حاضر است .
Machine summary:
امام رضا(، به نقل از پدران بزرگوارش(، میفرماید: قال رسولالله(: من حفظ علی امتی أربعین حدیثا ینتفعون بها بعثه الله تعالی یوم القیامة فقیها عالما.
4 علامه خواجویی مازندرانی در اربعین خود پس از نقل اقوال علمای اهل تسنن در بارۀ اعتبار سلسله سند این حدیث، به بررسی سلسله سند آن از طرق روایی شیعه پرداخته و اینچنین نتیجهگیری مینماید: اما طریقی که شهید اول در اربعینش نقل نموده، ضعیف است؛ زیرا از ابتدای سند تا سید فضلالله راوندی همه مورد اعتمادند، ولی باقی سند تا امام رضا( مجهول هستند و در میان این افراد عدهای مجهول بوده و درباره عده دیگری مدح و ذمی نرسیده است.
معانی واژه حفظ حدیثشناسان در شرح و توضیح واژه «حفظ» در حدیث اربعین، معانی متعددی را برشمردهاند و هر محدثی، در جهت تبیین مراد پیامبر اکرم( از ذکر این واژه، قولی گفته است و مجموعا بالغ بر هشت قول میشود که در زیر بدانها اشاره مینماییم و در پایان، نظر خویش را ذکر میکنیم: 1.
2 معنای واژۀ علی امتی لفظ «علی» در این حدیث به معنای خود که «بر» است، مناسب مقام نیست و ظاهر این است که به معنای «لام انتفاع» باشد؛ یعنی: «کسی که از جهت انتفاع امت من چهل حدیث حفظ کند».
2 نتیجه حدیث اربعین از طرق گوناگونی نقل شده است که قریب به اتفاق این طرق ضعیف است، اما طریقی که در کتاب صحیفه الامام الرضا( از طریق طبرسی آمده است، صحیح است و ضعف دیگر احادیث را جبران مینماید.