Abstract:
آیه 3٣ سوره توبه:هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله...... از جمله آیات قرانی است که انحصار گرایان در جهت اثبات برتری اسلام نسبت به سایر ادیان آسمانی، بدان استناد می کنند، زیرا به گفته آنان، آیه در بخش پایانی خود: «لیظهره علی الدین کله » صراحتا بر این معنا تاکید دارد. در مقابل کثرت گرایان، با تاکید بر اینکه مراد از «دین» در بخش ابتدایی آیه «هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق... »: معنی لغوی آن یعنی «نفس عبادت و بندگی در مقابل خداوند » است نه آئین محمدی (ص)، سعی دارند، عدم دلالت آیه برمدعای انحصارگرایان را نشان دهند. نگارنده در بررسی دلالی آیه، به این نتیجه رسید که قرائنی در آیه وجود دارد که امکان مستدل نمودن استناد انحصار گرایان را فراهم می نماید. این نوشتار بمنظور بیان قرائن مذکور و تبیین نحوه دلالت آنها سامان یافته است.
Machine summary:
"أما بعد قوی دولی الإسلام عجزت الکفار فضعفت الشبهات، فقوی ظهور دلائل الإسلام، فکان المراد من تلک البشاری هذه الزیادی» (فخر رازی، 1417: 6/32) نتیجهگیری بررسی محتوایی آیة33 سورة توبه، به منظور کشف دلالت یا عدم دلالت آن بر مدعای انحصارگرایان، مبنی بر برتری اسلام نسبت به سایر ادیان آسمانی نشان داد که آیة مذکور با توجه به قرائنی در سیاق میانی چون: «دین الحق» و «لیظهره» میتواند حاکی از قصد گوینده برای معرفی دینی باشد که در مقایسه با دیگر ادیان، دارای امتیازات ویژهای است چرا که آن دین نه چون ادیان آسمانی دیگر، تنها حق (به معنای وصفی آن: الدین الحق) بلکه مال حق و در تملک کامل حق میباشد، چه آن «دین الحق» است نه «الدین الحق» و به همین دلیل حقانیتی تام و تمام در آن متجلی است، علاوه بر اینکه بر دیگر ادیان «غلبه» نیز مییابد و این غلبه را چه به بعد حکومتی نهضت منتسب نماییم تا معنا این باشد که این امکان برایش فراهم میگردد تا در بعد وسیع جهانی احکام و دستوراتش اجرایی و عملیاتی شوند و چه آن را به خود بعد دینی نهضت مربوط بدانیم و در توجیه اشکال پیشآمده مبنی بر ذاتی بودن «تفوق» حقانی و وحیانی و غایی بودن «اظهار» با توجه به صیغة مضارع «لیظهره»، آن را به معنای «تجلی» برتری دینی (برای همگان) قلمداد نماییم، در هر دو صورت، برتری به دلیل حجیت و حقانیت آموزههای وحیانی، چه به طور مستقیم و چه به طور غیر مستقیم از آن قابل استفاده است."