Abstract:
هدف از این تحقیق، ارزشیابی مهارتهای حرفه ای معلمان علوم و ریاضی (مهارتهای عمومی و اختصاصی) دوره راهنمایی و بررسی میزان موفقیت آنان در تدریس به منظور تعیین کاستیهای موجود و ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای کیفی مهارتهای معلمان است. افزون بر این، رابطه برخی از عوامل تاثیر گذار بر مهارتهای عمومی و اختصاصی معلمان و نیز عوامل موثر بر موفقیت یا عدم موفقیت آنان در به کار بستن مهارتهای تدریس، مورد سنجش قرار گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش را معلمان مدارس راهنمایی تهران در سال 82-81 تشکیل می دهند. نمونه آماری شامل موارد زیر است: 448 معلم دوره راهنمایی که به پرسشنامه خودسنجی پاسخ داده اند، 92 نفر از مدیران مدارس راهنمایی که به پرسشنامه سنجش مهارتهای معلمان علوم و ریاضی پاسخ گفته اند، و نیز فرآیند تدریس در کلاسهای درس 48 نفر از معلمان علوم و ریاضی که از نزدیک مورد مشاهده و ارزیابی قرار گرفته اند.
یافته های این پژوهش نشان داد که در برخی از راهکارهای تدریس، مانند فنون پرورش مهارتهای عملی، نارساییهایی وجود دارد و آموزش مداوم معلمان برای هماهنگی آنان با هدفها و روشهای تدریس کتابهای ریاضی و علوم جدید امری اجتناب ناپذیر است. همچنین، یافته های تحقیق حاضر نشان داد که اولا، معلمان مورد بررسی مطالب درسی را با زندگی واقعی دانش آموزان کمتر ربط می دهند و ثانیا، معلمان به جای آنکه راهنمای دانش آموز باشند و دانش آموزان را به فرضیه سازی و تفکر علمی و حل مساله وادارند، اغلب سعی می کنند محتوای برنامه را با روشهای غیر فعال به ذهن دانش آموزان منتقل کنند. از سوی دیگر، برنامه های تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت نیز، ارتباط و هماهنگی تنگاتنگی با نظریه ها و شیوه های نوین فرایند یاددهی- یادگیری وجود ندارد. بنابراین، این برنامه ها نیاز به بازنگری و اصلاحات ضروری دارد
Machine summary:
"یافتههای این پژوهش نشان داد که در برخی از راهکارهای تدریس،مانند فنون پرورش مهارتهای عملی،نارساییهایی وجود دارد و آموزش مداوم معلمان برای هماهنگی آنان با هدفها و روشهای تدریس کتابهای ریاضی و علوم جدید امری اجتنابناپذیر است.
در این پژوهش با در نظر داشتن اصول کلی یاد شده و به گفته رئوف(9731)«با پای فشردن بر این باور که معلم ستون محکم تغییر،توسعه و پیشرفتهای اجتماعی است و تربیت معلمان حرفهمند سودآورترین سرمایهگذاری در اقتصاد ملی به حساب میآید»،مهارت حرفهای معلمان علوم و ریاضی دورهء راهنمایی تحصیلی در سطح تهران مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است.
نتایج این تحقیق نشان داد که اولا معلمان مورد مطالعه از نظر مهارتهای عمومی،که بیشتر به کلیات روشها و فنون تدریس مربوط است،از مهارت نسبی و قابل قبول برخوردارند اما از نظر مهارتهای اختصاصی،گرچه توانایی آنان در حد متوسط ارزیابی شده است،در برخی از جنبههای اساسی مانند مهارت در کاربرد روشهای حل مسأله،برخورداری از مهارتهای عملی در تدریس علوم و ریاضی بهویژه در ارتباط دادن مطالب با مصادیق و موقعیتهای واقعی زندگی،جلب همکاری دانشآموزان در شرکت فعال و مستمر در فرایند یادگیری و استفاده از روشهای فعال در امر تدریس،از مهارت اساسی لازم برخوردار نیستند و از این نظر نیاز به آموزش دارند.
*برنامهریزی و اجرای دورههای آموزش تربیت معلم و ضمن خدمت برای معلمان با توجه به- سرعت نوآوریهایی که در زمینهء ریاضیات و علوم صورت میگیرد،و نیز تجدید نظر در محتوای برنامههای آموزش این دورهها و انطباق آن با یافتههای جدید روانشناسی و تعلیم و تربیت،امری ضروری است."