Abstract:
تاریخ علم حسابداری از جمله موضوعاتی است که جایگاه و روند آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است.در بسیاری از کتب حسابداری زادگاه حسابداری را به کشورهای غربی منتسب میکنند ولی بسیاری از محققان سابقه آن را به 6000 سال قبل در بین النهرین میدانند.در این مقاله به بررسی نظام حسابداری و حسابرسی و بانکی در دوره هخامنشیان پرداخته شده است.الواح و سایر مستندات تاریخی نشان میدهد که سیستمهای منظم پرداخت حقوق و دستمزد، انبارداری،سیستمهای حسابداری،تأسیس بانکها،ضرب سکه،وجود نظامهای مالیاتی،سیستمهای حسابرسی و بازرسی همه حکایت از پیشرفت حسابداری و نظام مالی در دوره هخامنشیان دارد.
Machine summary:
"» یا در مثال دیگر میتوان به مسافرتها و مأموریتهای کارمندان دولتی اشاره نمود که در این ماموریتها کارمندان با نشان دادن گذرنامه(یعنی نشانه در ماموریت بودن)و با مراجعه به انبار کاروانسرا جیرهای به ایشان میداد تا جایی که پاسپورتهای بازمانده از آن دوران نشان میدهد که جیره آنها روزانه 0/79 و حد اکثر 1/54 لیتر بوده است و از نکات قابل توجه سیستمهای مالی و انبارداری این بود که در مقابل تحویل جیره،از آنها رسید دریافت مینمود.
دکتر حکمت در کتاب آموزش و پرورش در ایران باستان خود معتقد است نحوه وصول مالیات و اداره خزانه کشور و صورت حسابهای دخل و خرج در دوره هخامنشی تا قبل از داریوش ماخذ و ترتیب درستی نداشت و حکمرانان محل از نظر تأمین هزینههای جاری اختیار تام داشتند،داریوش نظام مالیاتی را برمبنای معین مالیات جسمی و نقدی به وجود آورد و برای هر ایالتی برحسب اقتصادی آن ایالات مالیاتی مقرر داشت.
این فرد مقام رسمی روحانی محل است که از سوی حکومت انتخاب میشد و برای انجام آئینهای دولتی تعیین میشد و علاوه بر آن،باید امور اداری را هم کنترل میکرد و با مهر خود مسئولیت صحت صدور سند را به عهده میگرفت و مقام سوم نگهبان انبار بود که نام او اغلب به تأکید در زیر اسناد آمده است.
یافتههای باستانشناسان نشان میدهد که زمانی که یک کارمند به مسافرت میرفت میبایست گذرنامهای مهر شده به همراه داشته باشد که حاوی اطلاعاتی در خصوص اینکه چه مسافت و مسیری را باید طی کند،چه میزان آذوقه باید دریافت کند و بطور کلی این هزینهها باید ثبت و ضبط شود و در هر مرکز حسابرسی و حتی در ایستگاه پستی یک نفر عیلامی با گل تازه،آماده انجام وظیفه بوده است."