Abstract:
گویش بهبهانی، گویش قدیمی و غالب مردم این شهر می باشد و از جمله گروه زبان های ایرانی جنوب غربی محسوب می شود. این مقاله بطور کلی به توصیف دستگاه فعل و نقش و جای قرارگرفتن شناسه های فعلی، ضمایر پیوسته ی شخصی و روابط آنها در این گویش می پردازد. لازم یا متعدی بودن افعال در زمان های دستوری حال و گذشته،دو الگوی متفاوت دستوری را برای صرف افعال از لحاظ شناسه های فعلی، وندها یا ضمایر شخصی پیوسته و حتی ضمایر فاعلی جدا ارایه می دهد. الگوی اول شامل افعال لازم (ساخت حال و گذشته) و متعدی (ساخت حال) می شود که در صرف آنها در ساخت های مورد نظر، از الگوی دستوری مشترکی پیروی می کنند. الگوی دوم شامل افعال متعدی در ساخت های گذشته می شود. برخلاف الگوی اول در صرف این افعال، شناسه ها، ضمایر پیوسته شخصی و ضمایر فاعلی جدای ویژه ای به کاربرده می شود. این ویژگی باعث شده است که گویش بهبهانی از جمله گویش های "ارگتیو" به شمار آید.
Machine summary:
"شناسههای فاعلی گروه اول: (به تصویر صفحه مراجعه شود)این شناسهها در پایان ستاک حال فعلهای لازم و متعدی در زمان حال اخباری و ستاک گذشتهی فعلهای لازمدر بقیهی زمانهای دستوری اضافه میشوند:(من)میپرم ma-rap-em(em) شناسههای فوق،در پایان افعال معین،در ساخت مجهول نیز به کار میروند: من باسواد شدم e-d?aves?ah em ma-dib نکته:وند سوم شخص مفرد،به شکلهای گوناگون نمود مییابد.
شناسههای فاعلی گروه دوم (به تصویر صفحه مراجعه شود)این شناسهها در صورتی به ستاک گذشتهی فعلهای متعدی بسیط اضافه میشوند که این فعلها بدون پیشوند،در شکل مثبت و به تنهایی،یعنی بدون پیشوند صرف شوند: آوردم ma-drov?a /آوردی te-drov?a /آورد: e-drov?a /آوردیم ?am-rov?a / ?at-rov?a/?a?s-rov?a 3.
صرف این فعل در شکل مثبت و تنها در زمان گذشتهی نقلی: شناسههای فاعلی گروه چهارم+صفت مفعولی داشتن داشتهام nem-e-dib /داشتهای net-e-dib /داشته است ne?s-e-dib داشتهایم ?am-e-dib /داشتهاید ?at-e-dib /داشتهاند ?a?s-e-dib کاربرد این فعل در زمان گذشته نقلی با دیگر عناصر جمله:گل داشتهام e-dib ma-log همچنین وندهای فاعلی پیوستهی گروه سوم میتوانند به نشانهی منفی اضافه شوند: نداشتهایم e-dib em-an ج.
ساختار زمان فعل امر در افعال لازم و متعدی:شناسه فعل امر+ستاک حال فعل +eb فعل امر دوم شخص مفرد:برو a-r-eb فعل امر دوم شخص جمع:بروید: i-?s-eb شکل منفی:نرو ar-e:r نروید i-?s-en الگوی دوم:این الگو،برخی ویژگیهای دستوری فعلهای متعدی را در ساخت گذشتهی ساده،گذشتهی نقلی،گذشتهی استمراری،گذشتهی بعید و گذشتهی التزامی در ارتباط با شناسههای فعلی،وندهای شخصی و ضمایر فاعلیجدا نشان میدهد: الف."