Abstract:
یکی از مهم ترین نهادهای حکومتی در عهد خلافت عباسیان، شرطه بغداد بود، این مقاله می کوشد تا ضمن اشاره به چگونگی شکل گیری این نهاد و برخی از ویژگیهای خاص آن، به انگیزه های جریانها و چهره های مختلف سیاسی برای در اختیار گرفتن نهاد شرطه بغداد، تاثیر صاحبان قدرت و سیاستمداران مختلف بر آن نهاد و بازشناسی سیاستهای ایشان در این راه و نیز زمینه ها و نحوه تاثیر تحولات و رقابتهای سیاسی بر برخی از راهکارهای رایج برای اداره نهاد شرطه بغداد همچون نحوه انتخاب فرماندهی آن و یا حوزه فعالیتها و وظایف آن نهاد، بپردازد.
Machine summary:
ir چکیده یکی از مهم ترین نهادهای حکومتی در عهد خلافت عباسیان ، شـرطه بغـداد بـود؛ ایـن مقاله می کوشد تا ضمن اشاره به چگونگی شکل گیری این نهـاد و برخـی از ویژگیهـای خاص آن ، به انگیزه های جریانها و چهره های مختلف سیاسـی بـرای در اختیـار گـرفتن نهاد شرطه بغداد، تأثیر صاحبان قدرت و سیاستمداران مختلف بر آن نهاد و بازشناسـی سیاستهای ایشان در این راه و نیز زمینه ها و نحوه تأثیر تحولات و رقابتهای سیاسی بـر برخی از راهکارهای رایج برای اداره نهاد شرطه بغداد همچون نحوه انتخـاب فرمانـدهی آن و یا حوزه فعالیتها و وظایف آن نهاد، بپردازد.
از تعـداد نیروهـای شـرطه بغـداد در بـدو تأسیس آن اطلاعی نداریم ، اما براساس گزارشی از ابن مسکویه ٤، در اواخر سـده چهـارم ، یعنـی حدود دویست و پنجاه سال بعد، شرطه بغداد شامل نه هزار نیروی سواره و پیاده بود و این امـر خود نشان از اهمیت شرطه بغداد دارد که همواره با چنین نیرویی در داخل شـهری کـه مرکـز خلافت بود، حضور داشت .
هرچند ظن غالب بر این است کـه ایرانیـان در ابتـدای اسـتقرار خلافـت عباسـی ، دسـتگاه خلافت و اغلب نهادهای تشکیلاتی را زیر نفوذ عظیم خود ساخته بودند، اما در مورد نهاد شرطه بغداد، شواهد تاریخی نشان می دهد که مقام صاحب شرطگی آن ، در اولـین دهـه هـای اسـتقرار خلافت عباسی ، در اختیار هیچ فرد ایرانی نبود و ایرانیان تنها پس از تشکیل اولین حکومتهـای نیمه مستقل ایرانی در ایران ، خاصه خراسان ، توانستند نفوذ جدی خود را حدود هشت دهـه بـر شرطه بغداد استیلاء بخشند.