Abstract:
گرچه هر عضوی از اعضای آدمی نقش تعیین کننده ای در سعادت و شقاوت وی ایفا می کند، لیکن برخی از اعضا و جوارح مثل زبان، چشم، گوش، فکر و ... از اهمیت ویژه ای برخوردارند. در این میان، زبان به عنوان عضوی کوچک از اعضای آدمی از چنان اهمیتی برخوردار است که گفته اند: ایمان و کفر، خوشبختی و بدبختی، عزت و ذلت و صلاح و فساد او در گرو صلاح و فساد زبان وی بوده و مراقبت دایمی از آن، از شرایط مهم پرهیزکاری و سلوک الی الله محسوب گشته و کنترل آن در پاک سازی آیینه دل، نقش مؤثری ایفا می کند. در این مقاله موقعیت و آفات زبان، انواع سکوت و علل برتری آن در برابر کلام و زیانهای هذر و هذیان از دیدگاه آیات و احادیث بررسی گردیده است
Machine summary:
"(کلینی،1367،ج 2،ص 94) حضرت رسول(صلی الله علیه و سلم)فرموده است:هل یکب الناس علی مناخرهم الا حصائدالسنتهم»آیا جز فراوردههای زبان چیزدیگری انسان را سرنگون میکند.
سهل بن سعدساعدی گفت:پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم و آله فرمود:هرکس حفظ زبان و فرجس راضمانت کند،بهشت را برایش ضامن میشوم و نیز آن حضرت صلی الله علیه و آلهفرمود:هرکس شر شکم و فرج و زبانش را نگاه دارد محفوظ است.
4. باید از زبان ترسید:عبد الله ثقفی گوید:به پیامبر صلی الله علیه و آلهعرض کردم:از مطلبی برایم سخن بگو که به آن چنگ درآویزم،فرمود:بگوپروردگارم خداست،آنگاه پایدار بمان،و گفت:عرض کردم:ای رسول خداازچه چیز بیشتر برمن میترسی؟پیامبر زبانش را گرفت،سپس فرمود:از این.
از ابن مسعود روایتشده که برکوه صفا درحال تلبیه(لبیک گفتن)پیامبر(صلی الله علیه و سلم)فرمود:خدا بیامرزد بندهای را که سخن خبر بگوید وبهره برد یا سکوت کند تا سالم بماند.
نشانۀ ایمان:ابو هریره گوید رسول خدا(صلی الله علیه و سلم)فرمود:کسیکه به خدا وروز جزا ایمان دارد،باید سخن خیر بگوید یا سکوت کند.
حضور خدا:پیامبر(صلی الله علیه و سلم)فرمود:خدا درکنار زبان هرگویندهای حاضراست،پس لازم است هرکسی در آنچه میگوید،تقوا پیشه کند.
انسان سالم:ابن مسعود گوید:پیامبر(صلی الله علیه و سلم)فرمود مردم سه دستهاند:غانم،سالم و شاجب:غانم کسی است که یاد خدا میکند؛سالم کسی استکه ساکت است؛شاجب کسی است که در باطل فرو میرود.
4. از دیدگاه پیامبر(صلی الله علیه و سلم)سکوت حکمت است و ازنظر امیر مؤمنان(علیه السلام)آدمیچون گنج نهفتهای در زیرزمین زبانش است و امام صادق(علیه السلام)خاموشی را طریقۀاهل تحقیق و کلید راحت و موجب حفظ از خطاها میداند."