Abstract:
بحث از خبر واحد و حجیت آن، یکی از مباحث مهم و اثر گذار در عرصه های مختلف علوم دینی است. یکی از این عرصه ها حوزه تفسیر قرآن است. صاحب نظران حوزه تفسیر قرآن دیدگاه های مختلفی در باره حجیت خبر واحد در تفسیر دارند. برخی آن را حجت دانسته و برخی به عدم حجیت آن باور دارند. بعضی نیز راهی میانه در پیش گرفته و پذیرش حجیت آن را به قیودی منوط کرده اند. در این نوشتار، به تحلیل تفاوت دیدگاه های قایلان به حجت اخبار آحاد در حوزه تفسیر پرداخته شده است و پس از بیان دیدگاه ایشان و نتیجه اثرگذار آن، دیدگاه پذیرفتنی تر را معرفی کرده است.
Machine summary:
"12 وی مینویسد: بنا برمبنای اول(مبنای عقلا)،باید به این نکته توجه کرد که اعتماد عقلا بر خبر واحد و استنادبه آن آیا در خصوص مواردی است که اثر عملی دارد یا آنان بر هرآنچه بر خبر واحد مترتباست،معامله قطع میکنند؟ظاهرا دومی صحیح است13 اما ایشان در ادامه،در صورت دلالت ادله دیگر بر حجیت خبر واحد ثقه نیز آن دلایل را شاملحجیت روایات تفسیری غیر مرتبط با عرصه حکم شرعی نیز میدانند؛چرا که از دیدگاه ایشان در متندلایل دیگر(اعم از کتاب و سنت و اجماع)تعبیر منجزیت و معذوریت نیست که اختصاص به موارددارای اثر عملی داشته باشد،بلکه ظاهر آن ادله،مثل آیه نباء،به جواز استناد به خبر واحد ثقه و عدم لزومتبیین از کلام او و عدم لزوم جستجو از راستگوییاش بازمیگردد که به باب اعمال اختصاص ندارد.
نکته دیگر،آنکه گرچه آیت الله فاضل با توجه به ادلۀ دیگر نیز میخواهد به مطلوب برسند و عدموجود تعبیر منجزیت و معذریت در روایات را شاهد بر آن گرفته است و صرف اسناد به شرع برای حجیتآنها را براساس ادله لفظی کافی دانسته است،اما باید گفت این نوع استدلال ناتمام است و مخالفینحجیت خبر واحد ثقه غیر فقهی ادعای وجود این عناوین را در روایات ندارند،بلکه آنها براساسموضوعاتی که در آیات و روایات به صورتی مورد بحث قرار گرفته است(از جمله در آیه نبأ)و تردید درتوسعه دلیل لفظی،به بیش از آنچه در سیره عقلاست،به نتیجه خود رسیدهاند."