Abstract:
یکی از فرهیختگان سده دوم هجری عبدالملکبن اعین، برادر زرارةبن
اعین، راوی معروف است. متأسفانه با آنکه تعریفها و توصیفات ارزندهای از
وی در لسان شریف امام صادق(ع) و اندیشمندان شیعه و سنی شده، ولی چهره
وی بر برخی از رجالیون پوشیده مانده است. هرچند مقاله حاضر بحثی رجالی
نیست اما تا اندازهای زوایای گوناگون زندگی عبدالملک را بررسی نموده و به
علل تضعیف وی از سوی پارهای رجالیون اهل سنت اشاره کرده و به گونهای
نسبتا مفصل درباره (خاندان) اعین سخن میگوید.
Machine summary:
"(19) اکنون شایسته است به ویژگیهای عبدالملک بپردازیم: جایگاه عبدالملک نزد امام صادق(ع) برادر عبدالملک به نام زراره که از فقهای طراز اول شیعه در قرن دوم و سوم هجری بود گوید: امام صادق(ع) بعد از مرگ عبدالملک فرمود: «خداوندا!
مثل ابوضریس کجاست؛ مانند او هنوز به دنیا نیامده است!(20) علامه مامقانی، رجالی قرن چهارده پس از نقل روایت فوق و بررسی روایات مختلف و کنکاش در گفتوگوی علما درباره عبدالملک گوید: «از دعای فراوان امام صادق(ع) در حق وی و فرستادن رحمت بر او و درخواست از خداوند مبنی بر قرار دادن عبدالملک در زمره آلمحمد(ص) در روز قیامت و این که فرمود: «مثل ابوضریس هنوز به دنیا نیامده است»، استفاده میکنیم عبدالملک فردی موثق بود، بلکه در اعلا درجه وثاقت بود، زیرا صدور چنین مدایح و واکنشهایی توسط امام در حق کسی که عادل و موثق و امین نیست، نامعقول میباشد، زیرا ائمه اطهار علیهمالسلام اهل مبالغه و مغالطه نبودند.
برای همین شیخ عباس قمی از او به عنوان آگاهان علم نجوم یاد کرده است،(39) ولی چون به مقتضای علم خود عمل مینمود و این امر باعث شده بود در زندگیش اختلالاتی ایجاد گردد، دست به دامان امام صادق(ع) برد.
شیخ طوسی در استبصار، تحقیق سیدحسن موسویخرسان، چاپ سوم (تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1390ه) ج 1، ص 483 و تهذیب الاحکام، تحقیق سیدحسن موسویخرسان، چاپ دوم (بیروت، دارصعب و دارالتعارف، 1401ه) ج 3، ص 202، خبر فوق را به عبداللهبن اعین مربوط دانسته است، ولی برخی گویند: چون وجود شخصی به نام مزبور ثابت نشده است، باید جریان فوق به عبدالملکبن اعین ارتباط داشته، و در آن دو کتاب، اشتباهی رخ داده شده باشد."