Abstract:
یکی از اصول مبنایی اقتصاد اسلامی حرمت ربا در تعاملات اقتصادی است. بررسی راهکارهای بانکداری اسلامی و حذف ربا از نظام بانکی در جوامع اسلامی همیشه سوال اساسی اقتصاددانان اسلامی بوده است. بررسی تحقیقات در این زمینه نشان داده است که راهکارها بیشتر بر ماهیت فعالیت های بانکی و اسلامی کردن قراردادها بر اساس عقود اسلامی بوده است. اما یکی از مسائل مهم در این زمینه پیشنهاد ساختارهای جدیدی است که اهداف قانونگذاران در این زمینه را فراهم کند. در این مقاله ابتدا به بررسی ویژگی های بانکداری بدون ربا در ایران در سال های اجرای قانون پرداخته شده است. در قسمت بعد الگوهای پیشنهادی در زمینه سازماندهی فعالیت های بانکی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت پیشنهاد استفاده از ساز و کار سرمایه گذاری ریسک پذیر برای سازماندهی مجدد بخشی از فعالیت های تخصیصی در نظام بانکداری بدون ربا مطرح شده است.
One the fundamentals of Islamic economics is the elimination of Riba in economics activities. Hence، the evaluation of the Islamic banking and elimination of Riba approaches has always been one of the important questions in the mind of Islamic economists. A precise look at the available literature in this field، shows that the proposed approaches has mostly focused on the nature of the banking activities and tried to put banking contract in the permissible ways. However، one of the very important things in this regards is to propose new structures to satisfy the goals of legislators of interest-free banking law.
This paper first of all tries to evaluate the characteristics of Islamic banking system in Iran in the years that the interest-free banking law has been enforced. After that، the previously suggested models of organizing the Islamic banking activities are evaluated and finally، the process of using the venture capital approaches and models to reorganize some of the allocation activities of Islamic banking system is proposed.
Machine summary:
در قسمت بعد الگوهای پیشنهادی در زمینه سازماندهی فعالیتهای بانکی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت پیشنهاد استفاده از ساز و کار سرمایهگذاری ریسک پذیر برای سازماندهی مجدد بخشی از فعالیتهای تخصیصی در نظام بانکداری بدون ربا مطرح شده است.
الگوهای پیشنهادی برای سازماندهی مجدد نظام بانکی (منطبق با نظام مالی بدون بهره) بر اساس بررسیهای صورت گرفته در این زمینه تا کنون چهار الگو پیشنهاد شده است.
نظام بانکی در ایران با توجه به موازین اسلامی در حقیقت وظیفه توسعهای را بر عهده بانکهای تجاری گذاشته است بدون اینکه الزامات این تغییر ماموریت را برای آن فراهم آورد.
نظام بانکی ایران بر اساس قانون بانکداری بدون ربا وظیفه ایفای نقش در بخش حقیقی ایران را بر عهده دارد و از طرف دیگر طی سالهای بعد از انقلاب با توجه به دولتی شدن بانکها به ابزاری برای سیاستهای دولت تبدیل شده است که لزوما با کارکرد بهینه بانکها همخوانی ندارد.
راهکارهای استفاده نظام بانکی از سرمایهگذاری ریسکپذیر بانکها در ایران به سبب اینکه بیشترین حجم تجهیز منابع را به خود اختصاص میدهند و از طرف دیگر برای پاسخگویی به صاحبان وجوه و به علت عدم توسعه نهادهای مالی به طور مستقیم اقدام به تاسیس شرکتهای سرمایهگذاری نمودهاند.
در این تحقیق سازماندهی کل نظام بانکی مدنظر نیست بلکه در بخش تخصیص در حوزه شرکتهای نوپا با توجه به همراستایی با تأمین مالی اسلامی مکانیزم سرمایهگذاری ریسکپذیر که در دنیا به خصوص در آمریکا نیز تجربه موفقی میباشد پیشنهاد شده است.
R. (2001), "Lack of Profit-Loss Sharing in Islamic Banking: Management and Control Imbalances", International Journal of Islamic Financial Servoces, vol.