Abstract:
میراث حدیثی مسلمین، دیر بازی است که از جمله محورهای مهم مطالعات غربیان در گرایش اسلام شناسی قرار گرفته است و تاکنون بررسیهای متنوعی درباره جایگاه، خاستگاه، شیوهها و فرآیند انتقال، سیر تاریخی، حوزهها و مکاتب، منابع و جوامع حدیثی، فهم و نقد حدیث، روشها و رهیافتهای نوین حدیث پژوهی، توسط مستشرقان انجام شده است؛ تالیف نگاشتههای متعدد، و ارائه نظریههای گونهگون در مباحث متعدد حدیث پژوهی در قالب صدها کتاب و مقاله، رهاورد تلاش غرب در طول سه قرن اخیر بوده است؛ مطالعات حدیثی مستشرقان، دامنه گستردهای داشته و بررسی دیدگاههای فرق و مذاهب مختلف جهان اسلام، اعم از شیعه و سنی، در مسائل حدیثی، بویژه در موضوعات مورد اختلاف مذاهب، وجهه همت آنان بوده است و در قالب رویکردها و رهیافتهای متنوعی همانند تاریخی فقهی، سیاسی، اجتماعی، تفسیری ـ تحلیلی و گاه عرفانی در مطالعات حدیثی ظهور کرده است. در این پژوهه به بررسی توصیفی دیدگاههای مهم غربیان در موضوعات حدیث شیعه، فقه الحدیث، کتابت و اسناد پرداخته شده است.
Machine summary:
حدیث پژوهی در نگاشتههای مستشرقان (حدیث شیعه، فقه الحدیث، کتابت و اسناد) دکتر علی راد 1 چکیده میراث حدیثی مسلمین، دیر بازی است که از جمله محورهای مهم مطالعات غربیان در گرایش اسلام شناسی قرار گرفته است و تاکنون بررسیهای متنوعی دربارۀ جایگاه، خاستگاه، شیوهها و فرآیند انتقال، سیر تاریخی، حوزهها و مکاتب، منابع و جوامع حدیثی، فهم و نقد حدیث، روشها و رهیافتهای نوین حدیث پژوهی، توسط مستشرقان انجام شده است؛ تالیف نگاشتههای متعدد، و ارائه نظریههای گونهگون در مباحث متعدد حدیث پژوهی در قالب صدها کتاب و مقاله، رهاورد تلاش غرب در طول سه قرن اخیر بوده است؛ مطالعات حدیثی مستشرقان، دامنۀ گستردهای داشته و بررسی دیدگاههای فرق و مذاهب مختلف جهان اسلام، اعم از شیعه و سنی، در مسائل حدیثی، بویژه در موضوعات مورد اختلاف مذاهب، وجهه همت آنان بوده است و در قالب رویکردها و رهیافتهای متنوعی همانند تاریخی فقهی، سیاسی، اجتماعی، تفسیری ـ تحلیلی و گاه عرفانی در مطالعات حدیثی ظهور کرده است.
3. جوامع حدیثی مسلمین: کتابت و اسناد یکی از عرصههای مورد توجه غربیان در حدیث پژوهی، مسائل مربوط به زمینههای تاریخی پیدایش، شکل گیری و سازواره درونی و شیوههای ارائه احادیث در جوامع حدیثی مسلمین است که هماره برای آنان با پرسشهایی همراه بوده و خود پژوهشهایی را در صدد یافتن پاسخ به این پرسشها انجام داده اند؛ سه مسأله کتابت، اسناد و روش از جمله مسائل مهم مطرح در باره جوامع حدیثی مسلمین است که معرکه آرای برخی از مستشرقان شده است؛ غربیان در بررسی مسائل سه گانه مذکور بیشتر به عصر صحابه و دوره تدوین جوامع حدیثی نخستین نظر داشته و منابع حدیثی متاخر، کمتر مورد توجه آنان در این موضوع قرار گرفته است.