Abstract:
برای انتقال هر مفهوم ارزشی مثل ایثار و شهادت، رویکردهای متفاوتی متصور است. اما معیار درستی یک رویکرد را بایستی در خارج از آن جستجو کرد و آن چارچوبی است که آن مفهوم، در آن طرح می شود. پژوهش حاضر، تلاش می کند تا متناسب با مستندات اعتقادی، سند ملی آموزش و پژوهش های روان شناختی، ضمن ارائه تبیینی از راهبرد آموزش دین به شیوه انتقال فرهنگ ایثار و شهادت بپردازد. براساس این دیدگاه، رسیدن به مفاهیم عالی تر دینی مثل ایثار و شهادت در گرو طی فرایند اصولی مراحل پردازش، پذیرش و پرورش دین است. در مرحله پردازش، مفاهیم مبنایی دین آموزش داده می شود و تاکید بر فهم و درک یادگیرنده است. در مرحله پذیرش، فرد به صورت انتخابی و اختیاری در معرض پذیرش پیام کلی (مبانی، ضرورت، اهمیت و اهداف) دین قرار می گیرد. در مرحله بعد، نظام آموزشی ضرورت پرورش دستورات الهی در درون فرد (خودسازی) و سپس اقامه دین در سطح جامعه (جهاد) را برای یادگیرنده تبیین می نماید. بر این اساس، به میزانی که نظام آموزشی موفق می شود تا فرد را در طی مراحل یادشده هدایت نماید، مفاهیم عالی تر دینی (مثل ایثار، شهادت یا انتظار) گسترش خواهد یافت.
Machine summary:
نظريه پردازش، پذيرش و پرورش دين: رويكردي نرم براي انتقال فرهنگ ايثار و شهادت اين پژوهش به سفارش بنياد شهيد انقلاب اسلامي مركز شيراز انجام گرفته است.
براساس اين ديدگاه، رسيدن به مفاهيم عاليتر ديني مثل ايثار و شهادت در گرو طي فرايند اصولي مراحل پردازش، پذيرش و پرورش دين است.
ليكن آنچه وجه مميزه پژوهش حاضر با تحقيقات پيشين است ارائة نظريه و الگويي براي تبيين مسير تربيت ديني و تبيين نحوة انتقال فرهنگ ايثار و شهادت در پرتو چنين نظريهاي است.
بنابراين هدف از نوشتار حاضر دستيابي به الگويي است كه بتوان با دنبال كردن آن از طريق آموزش رسمي و غير رسمي متعلمين و فراگيران را هرچه بهتر و بيشتر با گنجينة معنوي و معارفي دين آشنا كرد و زمينه را براي كساني كه علاقهمند هستند به قلههاي رفيع آن، همچون ايثار و شهادت دست يابند فراهم كند.
انتقال فرهنگ ايثار و شهادت با توجه با اين مسير چگونه بايد باشد؟ بنابراين، روش تحقيق در مطالعه حاضر استفاده از الگو است (براي مطالعه بيشتر مراجعه شود به: اسكاچيول، 1388؛ زاهد زاهداني و همكاران، در دست تهيه).
تمام شرايط مذكور ما را به اين نتيجه رهنمون ميكند كه براي تبيين مسير تربيت ديني ابتدا بايستي كليت دين آموزش داده شود.
) نمودار 1: نمودار نظريه پردازش، پذيرش و پرورش دين بررسي وضعيت موجود شكلگيري اعتقادات ديني و جايگاه نظام تعليم و تربيت در مسير تربيت ديني: گرچه براي درك وضعيت موجود شكلگيري اعتقادات ديني در جامعه نياز به تحقيقات ميداني زيادي وجود دارد اما فرضيهاي كه سريعاً ذهن محقق ديني را به خود معطوف ميدارد اين است كه وضعيت موجود با وضعيت مطلوب آموزش دين فاصلة بسيار دارد.