Abstract:
حکومت خوارزمشاهیان از جمله دولتهای ترک تبار بود که در دوران ضعف و تجزیه حکومت
سلجوقیان در خوارزم پا گرفت. از آن جا که هر حکومتی در سدههای میانه برای مشروعیت
اداره قلمرو خویش به حمایت معنوی خلیفه بغداد نیاز داشت، خوارزمشاهیان، به ویژه
اتسز و علاء الدین تکش، در برابر دستگاه خلافت، سیاست قابل انعطافی در پیش گرفتند.
آنها پس از یک پارچه کردن سیاسی بخش شرقی عالم اسلام کوشیدند نهاد خلافت را تحت
نفوذ و سلطه خود درآورند. در این نوشتار، مناسبات سیاسی خوارزمشاهیان با خلفای
عباسی از آغاز تا واپسین روزهای امپراتوری مطالعه و مرور شده است.
Machine summary:
"[96] در این میان، علاء الدین محمد با اتکا به نیروهای رزمی متشکل از اقوام «اورانی، قنقلی و قبچاقی» و ترکن خاتون که به طور منظم با وارد ساختن هم نژادان خود در خوارزم توان نظامی ارتش خوارزمی را بالا میبرد[97]، و نیز با حمایتهای مادی و معنوی دانشمند و متکلم بزرگ بارگاه خویش، شهاب الدین خیوقی، از سرزمین اجدادی خویش دفاع کرد و با نقش برآب کردن توطئههای دستگاه خلافت، اقتدار و حاکمیت نظام خوارزمشاهی را در خراسان تثبیت کرد و با برافراشتن پرچم جهاد علیه کفار قراختای، حاکمیت آنان را در ممالک اسلامی برانداخت و در نبرد بر ضد غوریان، که اهرم قدرت خلیفه بغداد ]در اجرای[ سیاستهای نهاد خلافت بر ضد نظام خوارزمی در شرق عالم اسلام بودند، پیروز شد[98] و زمانی که بلاد غور به ویژه غزنه را در سال 611هـ / 1214م تسخیر کرد، در خزانه آنان منشورهای دارالخلافه را به دست آورد که مشتمل بر تقبیح کردار و حرکات سلطان و تشویق و تحریک خان ختای و غوریان در براندازی حکومت خوارزمشاه بود.
بلکباک به معنی فرمانروای عاقل و حکیم است: کاشغری، پیشین، ص 294 ـ 378 ـ379؛ در منابع تاریخی به شکلهای دیگر، مانند «بلکاتکین»، «بیگماتکین»، «بلکابل»، «ایلتکین» و «میکائیل» نوشته شده است: ابن اثیر، الکامل، تحقیق یوسف الدقاق (بیروت، دارالکتب العلمیه، 1998)،ج 9، ص 10؛ عطاملک جوینی، تاریخ جهانگشا، ج 2، ص 1؛ رشیدالدین فضل الله، جامع التواریخ، به کوشش کریمی (تهران، اقبال، 1338) ج 1، ص 237؛ اسماعیل ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر (مصر، مطبعة حسینیه، بیتا)، ج 2، ص 206؛ شمسالدین ذهبی، دول الاسلام، تحقیق فهیم محمد شلتوت و محمد مصطفی ابراهیم (مصر، بینا، 1974) ج 2، ص121؛ عبدالله بیضاوی، نظام التواریخ، تصحیح میر حسینی محدث ارموی (تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1382) ص 28."