Abstract:
معناشناسی بخشی از زبانشناسی امروزی (زبانشناسی توصیفی و ساختگرا)، است. معناشناسی به دنبال مطالعه و بررسی شرایط تولید معنا و دریافت آن نزد خواننده است. در واقع، نویسنده، اثر را به عنوان تولید دستور زبانی و گرامری نگاه نمیکند و در نگاهی نو به مطالعة فرهنگ واژه و جهانبینی حاکم بر آن میپردازد. از این رو، با علم تفسیر متفاوت است. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم عبودیت در قرآن در چهار گام میپردازد و در نهایت با ارائة تعریف معناشناسانة عبودیت و تبیین جهانبینی آن از دیدگاه قرآن، به مقایسة مفهوم عبودیت در قرآن با مفهوم عبودیت در پیش از اسلام و نیز مفهوم عبودیت در روایات و مصطلحات دانشمندان اسلامی میپردازد.
Machine summary:
"اگر خشوع منسوب به شخص و برای معبود باشد، یعنی خضوع و رامی فرد برای معبود، در این حال، به معنای اساسی عبودیت ـ نرمی و رامی نسبت به معبودها (الله و دیگر الهها) همراه با نوعی قداستـ نزدیک است و فرازهای قرآنی که دارای معنای یادشده «خشع» باشند در میدان واژههای مترادف و هممعنای نسبی «عبودیت» جای میگیرند.
واژههای منفعل در عبودیت آنچه در قرآن به عنوان واژههای منفعل از عبودیت و متأثر از آن یاد شده است، نتیجة پرستش خدای یگانه و شرک و پرستش معبودهای دروغین است؛ از این رو لازم است واژههای منفعل در دو قسمت جداگانه بیان گردد: یکم: واژهها و عبارتهای منفعل در پرستش خدای یگانه واژهها و عبارتهای منفعل در پرستش خدای یگانه و به عبارت دیگر پیامدهای پرستش خدای یگانه عبارتند از: امید به لقای پروردگار (کهف/ 110)، اراده و طلب وجه پروردگار (کهف/ 28)، سلام خدای یگانه (صافات/ 109 و 111)، نعمتهای بهشتی (طه/ 22، 25ـ26 و 28؛ فرقان/ 63 و 75ـ76)، منع تسلط شیطان (اسراء/ 65)، آمرزش خدای یگانه (نوح/ 3ـ4؛ زمر/ 59)، تأخیر اجل تا اجل مسمی (نوح/ 3ـ4)، تقوا (بقره/ 21)، ارزشمندی انسان (فرقان/ 77؛ تحریم/ 5)، وحدت میان ادیان (آل عمران/ 64)، رحمت (مریم/ 2)، رستگاری (حج/ 77)، پاداش مخفی و چشمروشنی (سجده/ 16ـ17)، فزونبخشی خدای یگانه و رضوان (فتح/ 29)."