Abstract:
شهر قم علاوه بر اینکه به عنوان مهمترین پایگاه مذهبی جهان تشیع و دومین مرکز زیارتی کشور بعد از مشهد در سطح ملی شناخته شده است، دارای پتانسیل های مذهبی ـ فرهنگی، تاریخی و طبیعی با ارزش دیگری نیز هست؛ لیکن تاکنون این شهر نتوانسته است به جایگاه واقعی خود در عرصه جذب گردشگر به ویژه به لحاظ ضریب ماندگاری گردشگران دست یابد. در پژوهش حاضر هدف اصلی آن است که با بهکارگیری فرایند برنامه ریزی استراتژیک، ضمن پی جویی توانمندی ها و کارکردهای گردشگری شهر قم و بهمنظور توسعه این کارکردها، به ارائه راهکارها و تعیین استراتژی های کاربردی برای توسعه گردشگری ـ با تاکید بر گردشگری مذهبی ـ شهر قم پرداخته شود. در این فرایند با بررسی قابلیت ها و فرصت های گردشگری قم، نتایج نهایی مبین آن است که استراتژی های قابل قبول در برنامه ریزی گردشگری مذهبی این شهر، در اولویت نخست استراتژی های محافظهکارانهاند؛ و در واقع استراتژی های تهاجمی در اولویت دوم برنامه ریزی قرار می گیرند. بدین منظور، نخست استراتژی های اولیه WO و سپس استراتژی های SO در ماتریس SWOT در اولویت قرار گرفتند. در واقع استراتژی محافظه کارانه 2WO با امتیاز 49/6 به مثابه بهترین استراتژی در توسعه گردشگری مذهبی شهر قم تلقی می گردد. به منظور تحقق این امر مهم، استراتژی مذکور میتواند با اجرا و تقویت فضاهای سرگرمی و تفریحی (پارک و شهربازی) و فضاهای سبز و همچنین تقویت جاذبه های طبیعی به عنوان عنصر مکمل گردشگری مذهبی، در تمام طول سال، برای جلوگیری از فصلی شدن گردشگری شهر و افزایش مدت اقامت گردشگران در شهر عملی گردد. در عین حال استراتژی تهاجمی 2SO با امتیاز 33/7، مؤثرترین راهبرد ـ پس از محافظهکارانه ـ قلمداد می شود. بهمنظور نیل به اهداف تحقیق و توسعه گردشگری با بهره گیری از این استراتژی، توسعه علوم اسلامی از یک سو، و افزایش تبلیغات و جذب طلاب و گردشگران مذهبی ـ فرهنگی خارجی با معرفی جایگاه واقعی کارکردهای مذهبی ـ فرهنگی شهر قم به سایر کشورها و همچنین ایجاد اشتغال و درآمد پایدار از سوی دیگر، پیشنهاد می شود.
Machine summary:
"در پژوهش حاضر هدف اصلی آن است که بابه کارگیری فرایند برنامهریزی استراتژیک،ضمن پیجویی توانمندیها و کارکردهای گردشگری شهر قمو به منظور توسعه این کارکردها،به ارائۀ راهکارها و تعیین استراتژیهای کاربردی برای توسعۀگردشگری-با تأکید بر گردشگری مذهبی-شهر قم پرداخته میشود.
در نهایت با تنظیم عواملاستراتژیک داخلی و خارجی-که در تدوین استراتژیها حکم پایه و مبنا را دارند-ماتریس TOWS از آن استخراجگردید و براساس آن،ماتریسهای برنامهریزی استراتژیک کمی،استراتژیها و اولویتهای مناسب توسعه گردشگریمذهبی مشخص شدند و رهیافتهای حاصل از این تجزیه و تحلیلها به عنوان استراتژیهای راهگشا ارائه گردیدند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)مجموع امتیاز نهایی عوامل خارجی برای گردشگری مذهبی شهر قم در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی،2/58 بهدست آمده است.
گام اول-تعیین فرصت و تهدیدهای موجود در این گام فرصتها و تهدیدهایی شناسایی شده در زمینه گردشگری مذهبی شهر قم در مرحله ارزیابی محیط خارجی،در سطرهای ماتریس TOWS قرار گرفت.
مراحلی که برای تهیۀ جدولبرنامهریزی کمی استراتژیک گردشگری مذهبی شهر قم طی میشوند،اینها هستند: *ابتدا عوامل داخلی و خارجی و امتیاز وزنی هریک از آنها به جدول برنامهریزی استراتژیک منتقل میگردند،سپس کلیۀ استراتژیهای درخور قبول پیشنهاد شده،در ردیف بالای ماتریس برنامهریزی استراتژیک فهرستمیشوند.
serocS ssenevitcarttA latoT o} (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجهگیری اولویتبندی استراتژیهای برنامهریزی گردشگری مذهبی شهر قم از طریق تجزیه و تحلیل عوامل خارجی و داخلی مؤثربر گردشگری این شهر،با ماتریس TOWS و مدل برنامهریزی استراتژیک کمی تعیین و مشخص گردید."