Abstract:
آنچه در رابطه با استاندارد کردن کتابخانهها انجام میشود، عمدتا به خدمات فنی، فضای فیزیکی و تجهیزات، و محتوای اطلاعاتی (مجموعه) مربوط میشود. اما با توجه به اینکه بسیاری از حرفهمندان و صاحبنظران این حرفه، رویکرد کاربردمداری را در ارائه خدمات کتابخانهای به مأموریتمداری و مجموعهمداری ترجیح میدهند، این شیوه نگاه به استانداردسازی، با رویکرد کاربرمدارانه همخوانی ندارد. به بیان دیگر، با وجود ادعای پایبندی به کاربرمداری، عملا از این شیوه در جهت مأموریتمداری و مجموعهمداری استفاده میشود. این مسئله در کتابخانههای تخصصی اهمیتی افزونتر مییابد، زیرا قرار است نتیجة فعالیت این دسته از کتابخانهها در قالب محصول پژوهش، تجسم یابد و به تولید دانش جدید منجر شود. آموزش کاربران و سوق دادن آنان در جهت تحصیل سواد اطلاعاتی مطابق با حدود هر چه بالاتری از استانداردها، موجب میشود کتابخانهها در نیل به اهداف خود و تحقق واقعی رویکرد کاربرمدارانه موفق شوند؛ بویژه آنکه تعاریف جدید سواد اطلاعاتی در آموزشهای کتابخانهای ریشه داشته و کتابخانههای تخصصی باید ـ با توجه به شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور ـ بیش و پیش از استاندارد کردن خدمات فنی تجهیزات و فضای کتابخانه؛ به آموزش سواد اطلاعاتی بر مبنای استانداردها به کاربران خود بپردازند تا بدین ترتیب ضمن استقلال بخشیدن به آنان در کسب اطلاعات و دانشافزایی، موجب کارآمدی بیشتر خدمات کتابخانههای تخصصی گردند. بر این مبنا، کتابخانهها باید در درجه اول به ارزیابی کاربران خود بر مبنای استانداردهای سواد اطلاعاتی و در وهلة دوم به طراحی و اجرای برنامههای آموزشی بر مبنای این ارزیابی با هدف ارتقای سطح سواد اطلاعاتی، بپردازند.
Machine summary:
ir نمایه می شود) شماره نشریه: 35 _ شماره سوم، جلد 9 پدیدآور: سیروس علیدوستی ، مریم نظری مترجم: چکیده در این مقاله، نتایج بررسی عوامل موفقیت اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانهها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و میزان وجود این عوامل و توجه به آنها در وضع کنونی، ارائه شده است.
یافتههای این پژوهش نشان داد برای موفقیت برنامههای اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانهها تمامی عوامل موفقیتی که از مطالعات و پژوهشهای پیشین استخراج شده بودند، اهمیت دارند.
با وجود این، تبدیل روزافزون محیط اطلاعاتی به یک محیط الکترونیکی (Scammell 1997, 3) و گسترش چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزة اطلاعرسانی و کتابداری (Abdoulaye & Majid 2000, Bardley 1997, 16-17, Kaku 1998, 49-50, McMurdo 1997) شکل جدیدی از کتابخانهها را با نام کتابخانههای الکترونیکی یا مجازی[3] مطرح کرده است که تمامی مجموعة آنها به صورت الکترونیکی یا ماشینخوان است.
بنابراین، در این مقاله با کاربست رویکرد اول، به عوامل موفقیت اشتراک منابع در وضعیت سنتی کتابخانهها توجه شده است.
در پرسشنامة پژوهش، عواملی که از مطالعات و پژوهشهای پیشین استخراج شده بود، در اختیار پاسخگویان قرار گرفت و از آنان خواسته شد در دو بخش جداگانه درباره میزان تأثیر این عوامل بر موفقیت اشتراک منابع و همچنین میزان وجود یا توجه به آنها در وضع موجود، اظهار نظر کنند.
بدین ترتیب، از نظر پاسخگویان از مجموع 58 عامل تأثیرگذار بر موفقیت برنامههای اشتراک منابع تنها هشت عامل در برنامههای جاری همکاری بین کتابخانهها وجود دارند یا به آنها توجه کافی شده است.