Abstract:
پژوهش حاضر، با هدف تحلیل و تبیین، و شناسایی نقاط قوت و ضعف عناصر و ویژگیهای مهم در محیط رابط پایگاههای اطلاعاتی مقالههای الکترونیکی مرکزمنطقهای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی انجام شد. میزان همخوانی محیط رابط پایگاههای مورد بررسی با 10 مؤلفه نیلسن، مشکلات اساسی محیط رابط این پایگاهها، و نیز تفاوت بین میزان درک کاربران متخصص و مبتدی، پرسشهایی بود که مورد سنجش قرارگرفت. پژوهش با استفاده از روش ارزیابی مکاشفهای و در جامعه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی به عنوان کاربران مبتدی، و کتابداران دارای مدرک کارشناسی ارشد در دانشگاه فردوسی و آستان قدس، به عنوان کاربران متخصص انجام شد. یافته ها نشان داد میزان همخوانی محیط رابط پایگاه مقالههای پژوهشگاه با 10 مؤلفه نیلسن، به طور کلی در حد متوسط، و در پایگاه مقالههای مرکز منطقهای کمی بیش از حد متوسط است. هر دو پایگاه در برخی از مؤلفههای مدل نیلسن دارای مشکلات اساسی هستند. همچنین، بررسی شش عامل «جنسیت، سن، حوزه تحصیلی، میزان آشنایی با نحوۀ کار و استفاده از رایانه، میزان آشنایی با شیوههای جستجو در اینترنت، و سابقه و میزان آشنایی با پایگاههای مقالههای مرکز منطقهای و پژوهشگاه» نشان داد در کل بین این عوامل و میزان درک کاربران مبتدی از محیط رابط، تفاوت و رابطه معناداری وجود ندارد. اما، بین میزان درک کاربران متخصص و مبتدی از محیط رابط پایگاههای اطلاعاتی مورد بررسی، تفاوتی معنادار دیده میشود.
Machine summary:
همچنین، بررسی شش عامل «جنسیت، سن، حوزه تحصیلی، میزان آشنایی با نحوۀ کار و استفاده از رایانه، میزان آشنایی با شیوههای جستجو در اینترنت، و سابقه و میزان آشنایی با پایگاههای مقالههای مرکز منطقهای و پژوهشگاه» نشان داد در کل بین این عوامل و میزان درک کاربران مبتدی از محیط رابط، تفاوت و رابطه معناداری وجود ندارد.
محیط رابط این پایگاه نیز از نظر ثبات و یکدستی، کنترل پایگاه توسط کاربر و آزادی عمل وی، جنبه های زیباشناختی و طراحی ساده، شناسایی و بازیابی، وضعیت واضح بودن و قابل فهم بودن محیط رابط، همخوانی بین نظام و دنیای واقعی و قابلیت انعطاف و کارایی استفاده، با توجه به اینکه میزان همخوانیاش برابر یا بیشتر از 50% است، در وضعیت به نسبت مطلوب قرار دارد.
آزمون معنادار بودن رابطه بین تخصص و میزان درک کاربران از تعامل با محیط رابط مؤلفه های نیلسن پایگاه مقالههای پژوهشگاه پایگاه مقالههای مرکز منطقهای Chi- square p- value Chi- square p- value کنترل پایگاه توسط کاربر و آزادی عمل وی 678/24 000/0 938/20 000/0 قابلیت انعطاف و کارایی استفاده 971/28 000/0 656/28 000/0 یافتههای جدول 9 و 10 نشان میدهد با توجه به آنکه در اکثر مؤلفهها 05/0 p-value < بنابراین، در کل میان میزان درک کاربران متخصص و مبتدی از محیط رابط پایگاه های مورد بررسی تفاوت معناداری وجود دارد.
پژوهشهای متعدد مانند (نوکاریزی، 1385)، (Luk, 1996 )، (Clark& Frost, 2003)نشان داد واژگان استفاده شده در محیط رابط باید از نظر مفهوم ساده و روشن بوده و برای همه کاربران قابل فهم باشند.