Abstract:
هدف این پژوهش، بررسی نگرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز نسبت به مفهوم دسترسی آزاد به متون علمی است. برای نیل به این منظور، میزان آشنایی دانشجویان با مفاهیم مرتبط به دسترسی آزاد سنجیده شد و میزان استفاده آنها از مجلههای الکترونیک رایگان پرسیده و با توجه به ماهیت پیمایشی این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات، استفاده گردید. روایی این پرسشنامه از طریق مراجعه به صاحب نظران این حوزه مورد تأیید قرار گرفت و برای پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 75/0 محاسبه گردید. جامعة این پژوهش 2177 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بودند که با توجه به گستردگی جامعه، با استفاده از جدول کرجسی و مورگان نمونهگیری به عمل آمد و 327 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافتههای پژوهش نیز نشان داد در یازده مورد از 33 مورد اسامی، خدمات و مفاهیم مرتبط با دسترسی آزاد، بین گروههای مختلف آموزشی دانشگاه تبریز، از نظر میزان آشنایی با آنها تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی در کل، میزان آشنایی دانشجویان تمام گروه های آموزشی با این مفهوم اندک است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد تفاوت موجود بین گروه های مختلف آموزشی دانشگاه تبریز از نظر میزان استفاده از مجلههای الکترونیک رایگان، معنادار است.
Machine summary:
یافتههای پژوهش نیز نشان داد در یازده مورد از 33 مورد اسامی، خدمات و مفاهیم مرتبط با دسترسی آزاد، بین گروههای مختلف آموزشی دانشگاه تبریز، از نظر میزان آشنایی با آنها تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی در کل، میزان آشنایی دانشجویان تمام گروه های آموزشی با این مفهوم اندک است.
آیا در میزان استفاده دانشجویان گروه های مختلف آموزشی دانشگاه تبریز از مجلههای الکترونیک رایگان تفاوت معناداری وجود دارد؟ مروری بر متون الف) مروری بر تحقیقات انجام شده در خارج پژوهشهای اولیه در زمینة مجلههای دسترسی آزاد، تلاشهایی در راستای برقراری دسترسی آزاد به مجلههای الکترونیکی بود که محتوای خود را بهطور رایگان در اختیار خوانندگان قرار می دهند.
در جدول ذیل، میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز با اسامی، خدمات یا اصطلاحات مرتبط با مفهوم دسترسی آزاد به اطلاعات علمی نشان داده می شود.
مجلههای دسترسی آزاد (Open Access Journals) 2/61 7/16 3/7 7/11 2/3 44/32 39 76/ 22.
بنابراین «اسامی، خدمات یا اصطلاحات» مرتبط با دسترسی آزادی که میزان آشنایی دانشجویان گروه های آموزشی مختلف با آنها از نظر آماری معنادار است، عبارتند از: مفهوم خودآرشیوی(self-archiving)، پایگاه Biomed Central، آرشیو لوس آلاموس با عنوان arXive، FAIR (Focus on Access to Institutional Repositories)، E-prints UK project، آرشیو E-LIS، Pubmed Central، www.
همچنین، بررسی آماری میزان آشنایی دانشجویان با مفاهیم مرتبط با دسترسی آزاد نشان داد در میزان آشنایی دانشجویان با این مفاهیم و خدمات تنها در ارتباط با 11 مورد مفهوم خودآرشیوی (self-archiving)، پایگاه Biomed Central، آرشیو لوس آلاموس تحت عنوان arXive، FAIR (Focus on Access to Institutional Repositories)، E-prints UK project، آرشیو E-LIS، Pubmed Central، www.