Abstract:
رابط کاربر کتابخانههای دیجیتالی در چگونگی تعامل کاربران با آن و در نتیجه عملکرد مطلوب این کتابخانهها نقش تعیین کننده ای دارد. با توجه به نبود معیارهای ویژه برای ارزیابی رابط کاربر کتابخانههای دیجیتالی، مطالعه حاضر با بررسی وسیع متون و منابع مربوط، به شناسایی و تعیین این معیارها میپردازد. در این پژوهش از روش کتابخانهای و تحلیل محتوا استفاده شده است. پس از انجام کاوش در وب و پایگاه های اطلاعاتی مهم، منابع مرتبط با این زمینه شناسایی گردید و با بررسی منابع ارزیابی محور و سایر منابع پژوهشی و مروری، 43 منبع تفکیک شد. این منابع با توجه به محتوا، در سه مقولة رابط کاربر و کتابخانههای دیجیتالی، کتابخانههای دیجیتالی و کاربردپذیری و سایر مطالعات مرتبط با رابط کاربر طبقه بندی شد. در نهایت، پس از تحلیل محتوای متون انتخابی در رابطه با معیارهای مورد استناد و نویسندگان آنها، معیارهای مورد نظر بر اساس تعداد دفعات تکرار در متون مورد مطالعه تعیین و برای ارزیابی رابط کاربر کتابخانههای دیجیتالی پیشنهاد گردید.
Machine summary:
با وجود اهمیت رابط کاربر در ارائه خدمات کتابخانههای دیجیتالی، چنانکه نتایج مطالعات صورت گرفته توسط ماب[8](2002) نیز نشان داده است، معیارهای مشخصی در رابطه با ارزیابی کتابخانههای دیجیتالی در متون و منابع مورد اشاره قرار نگرفته است.
چنانکه در جدول مشاهده میشود، در متون و منابع مربوط به رابط کاربر و کتابخانههای دیجیتالی، معیار جستجو دارای بیشترین بسامد (تکرار در 8 منبع ) است و معیارهای طراحی و راهبری با بسامد 7، در مرتبة بعدی قرار دارند.
نویسندگان و معیارهای مربوط به سایر مطالعات مرتبط با رابط کاربر نویسندگان معیارها Bevan, 1995 کنترل کاربر، شخصی سازی، تصحیح خطا، قابلیت یادگیری، پیشینه کاربر، راهنمایی Chowdhur , 2004 زبان، راهبری، جستجو، شخصیسازی، راهنمایی Schumaker, 2007 راهبری، طراحی Shiri and Revie, 2005 راهبری، جستجو، قابلیت یادگیری Wenham and Zaphiris, 2002 راهبری، آگاهی از وضعیت سیستم، تطابق با واقعیت، کنترل کاربر، انسجام، تصحیح خطا، طراحی، راهنمایی، سازگاری Ahmed et al.
, 2007 جستجو، زبان، طراحی، کنترل کاربر، کاهش بار کاربر، تطابق با واقعیت Hansen, 1998 پیشینة کاربر، جستجو، راهنمایی، کنترل کاربر، راهبری Hedge, 2007 انسجام، سادگی، حافظه کاربر، راهنمای، بازخورد، طراحی Hornbak, 2005 راحتی استفاده، کنترل کاربر، انسجام، قابلیت یادگیری، راهبری، نمایش Nielsen, 1993 راهنمایی، نمایش اطلاعات، قابلیت یادگیری، کارآیی Shneiderman, 1998 راهبری، جستجو، انسجام، طراحی، بازخورد، تصحیح خطا، کاهش بار کاربر Tsakonas and Papatheodorou, 2006 راحتی استفاده، نمایش اطلاعات، قابلیت یادگیری، راهبری ilar and Zumer, 2005 زبان، راهبری، شخصیسازی، نمایش اطلاعات، جستجو، راهنمایی جدول6، نشان دهندة معیارهای مطرح شده در سایر متون و منابعی است که به نحوی با مبحث رابط کاربر مربوط می شوند.