Abstract:
از آن رو که توجه و بررسی در زندگی ائمه اطهار علیهم السلام به عنوان پیشتازان مسیر کمال و سالکان حقیقی راه دوست، برای شیعیان متاسی بسیار حایز اهمیت است و نیز به دلیل آنکه انسان موجودی اجتماعی است و علم به آداب معاشرت در حسن معاشرت او بی تاثیر نمی باشد، بررسی کلام آن بزرگواران پیرامون این مبحث لازم و ضروری به نظر می رسد. تحلیل مجموعه گفتار امام حسن مجتبی علیه السلام، به عنوان نمونه تمام عیار انسان کامل در باب آداب معاشرت، به طور قطع چراغ فروزانی برای دوست داران وصول به صراط مستقیم می باشد. هدف پژوهش، آشنایی با آداب معاشرت و سازوکارهای آن در متون دینی با تاکید بر کلام امام مجتبی علیه السلام است. تلاش در جهت کاربردی کردن آثار و دستاوردهای حاصل این تحقیق برای نسل جوان و آگاهی ایشان از «اندیشه ناب امام حسن علیه السلام» به عنوان دومین راهبر دینی این مقاله می باشد.
Machine summary:
"مربیان و معلمان و نقش آنان در تربیت اجتماعی در کلام امام مجتبی علیهالسلام امام حسن علیهالسلام در مورد ضرورت تربیت روحی و معنوی انسان و تغذیه روان او میفرماید: در شگفتم از کسی که درباره غذای جسمانی خود فکر و اندیشه میکند ولیکن درباره نیازمندیهای روح و جان خویش نمیاندیشد؛ در نتیجه، شکم خود را از غذاهای زیانبخش حفظ میکند، ولی برایش اهمیتی ندارد که افکار پلید و ناپسند در روان او وارد شده و وجودش را در معرض افکار پست و انحرافی قرار دهد.
این عامل تربیتی در بیانی متین از امام مجتبی علیهالسلام مورد توجه قرار گرفته و هنگامی که از آن حضرت در مورد شرف و بزرگواری سؤال میکنند، میفرماید: «بزرگواری و حفظ شرافت در این است که انسان با برادران دینی خود مدارا نموده و حقوق همسایگان را حفظ کند.
و از آنرو که کلیه بذل و بخششهای آنها مشروع و حسابشده و به دور از افراط و تفریط بود، آن بزرگوار هرگز به خود اجازه نمیداد که درهمی از بیتالمال بیش از سهم خود در امور شخصی خرج کنند یا بیرویه بذل و بخشش نمایند، بلکه بخشش به افراد بر طبق حکم خدا و مصلحت جامعه اسلامی صورت میگرفت و در دستگاه رهبری ایشان، هیچگونه اثری از ریخت و پاشها و بذل و بخششهای متداول در حکومتها نبود؛ حتی نزدیکترین افراد به امام بزرگوار نیز امتیازی بر دیگران نداشتند و این همان روش پسندیده است؛ چراکه به عدالت نزدیک بوده و ظلمی به کسی نمیشود.
مطابق رهنمودهای امام مجتبی علیهالسلام درباره آداب معاشرت و اخلاق اجتماعی، مسلمانان باید در ارتباطهای اجتماعی از رفتارهای پسندیده و نیکو برخوردار باشند و تنظیم شدن رفتار انسان با دیگران در اجتماع بر اساس معیارهای مادی، کاری بس خطاست؛ چراکه انسان از بعد بسیار مهمی که همان بعد رابطه عاطفی است دور میماند."