Abstract:
ورزش های زورخانه ای میراث معنوی و فرهنگی مردم ایران و منطقه است. این ورزش سنتی علاوه بر برخورداری از جنبه های فرهنگی و هنری در تقویت قدرت، استقامت و هماهنگی عضلات اسکلتی بدن موثر می باشد. توسعه ورزش باستانی در جامعه موجب افزایش سطح سلامت عمومی می شود. ورزش زورخانه ای دارای ساختاری منحصر به فرد است. عناصر ارزشی، ادبی، حماسی و عرفانی با بیان گرم و ضرب و زنگ مرشد به شکلی جذاب ارائه می شوند. مرشد یا کهنه سوار باید از لهجه ای شیرین و پنجه ای هنر مندانه برخوردار باشد، حقوق و کسوت افراد را رعایت کند. سنگ گرفتن از بهترین و دشوارترین ورزش های باستانی است و فقط ورزشکاران نیرومند و ورزیده از عهده این کار بر می آیند، سنت است هر ورزشکار، پیش از واردشدن به گود سنگ می گیرد. مرشد پس از خواندن سرنوازی به نشانه شروع ورزش شنا، به زنگ می زند و طبل را با یک ضرب متوالی به صدا در آورد. ورزشکارانی که جلو تخته شناهای خود روی پنجه پا نشسته، پاها و بدن خود را به عقب می کشند و با هر دو دست روی تخته شنا می روند. میاندار با زنگ مرشد و صدای ضرب او، میل های خود را با هر دو دست از زمین برداشته روی شانه هایش می گذارد و همه ورزشکاران به پیروی از او همان کار را می کنند. ورزشکاران چابک و فرز معمولا پا زدن را بهتر انجام می دهند. پای زدن که دسته جمعی صورت می گیرد، میاندار به وسط گود می آید و دیگر ورزشکاران نیز در جای خودشان می ایستند. از عملیات دشوار و دقیق ورزش باستانی که انجام آن مستلزم آموزش قبلی و تمرین زیاد می باشد چرخیدن است. چرخ هم مثل میل بازی یک هنر است و به ورزشکاری که آن را نمایش می دهد شیرینکار می گویند. انجام آیین دعا حق پیشکسوت ترین فرد در گود بوده و فردی که مرحله پا زدن را انجام داده، بایستی به شرط ادب، دعا را به پیشکسوت ترین فرد در گود محول نماید. انتخاب کباده بستگی به فیزیک بدنی افراد، توانایی آنهاو سن ورزشکاران دارد. مرشد در کباده زدن ورزشکاران تازه کار ضرب می گیرد و برای سابقه دار غزلی می خواند. کباده پیشکسوت ها را از یک به بالا می شمارد. ورزش باستانی انگیزه های روانی متعدد و مختلفی را در ورزشکاران به وجود می آورد. مهمترین انگیزه روآورندگان به زورخانه ها و شرکت کنندگان در مسابقات ورزش های باستانی کسب موقعیت اجتماعی است؛ ورزشکاران سعی می کنند خوب بچرخند و پا بزنند یا شیرین کاری انجام دهند و بالاخره میاندار شوند تا مرشد آنها را مورد ستایش خود قرار دهد. هر چه در این ورزش پیشرفت کند، بیشتر خود را باور می کند و به شناخت کامل تری می رسد. ورزشکاری که وارد زورخانه می شود می داند که زورخانه مکان پاکی است، مرشد حکم معلم فتوت را دارد، گودمقدس و جایگاه جوانمردان است. پس توهین و بی احترامی به ساحت زورخانه برای آنها به معنی اهانت به مقدسات ملی و مذهبی می باشد.
Machine summary:
"کشور ما ایران که در بعد تمدن و فرهنگ جزء اصیلترین و عظیمترین کشورها و تمدنهای موجود دنیا به شمار میرود،در تاریخ خود از هزاران سال پیش به این طرف ورزشی را ارائه نموده است،که ارزشهای موجود در ماهیت آن با توجه به توسعه چشمگیر فرهنگ انسانی در جوامع هنوز هم از یک طرف باعث تعجب و از طرف دیگر منبعی بیپایان برای بهرهبردرایهای فرهنگی و اجتماعی است.
زایر ورزش باستانی(زورخانهای)براساس محبت،صداقت و صفا بوده و در زورخانه ذکر ائمه(ع)و صلوات بر پیامر(ص)و آل مطهر و خواندن قرآن و دعاهای مختلف مذهبی به صورت مستمر توسط مرشد و ورزشکاران و تماشاچیان برقرار است و این خود دال بر این مدعاست که در زورخانهها علاوه بر جنبههای ورزشی و بدنی باید به جنبههای اخلاقی و دینی هم توجه شود.
سردم در زورخانههای به دو شکل متفاوت احیا میشود گاهی نزدیک در ورودی است و مرشد با آیینهای که در مقابلش نصب شده افرادی که وارد زورخانه میشوند را میبیند،و گاهی روبروی در ورودی است و با دیدن پهلوانانی که صاحب زنگ یا صلوات هستند قبل از نزدیک شدن به گود برای آنها بزند و یا صلوات طلب کند.
ورزش باستانی انگیزههای روانی متعدد و مختلفی را در ورزشکاران به وجود میآورد،که ریشهیابی آنها و پی بردن به نیت آنها کاری سخت و دشوار است ولی آنچه مسلم است برای رسیدن به پول و ثروت نیست و برخلاف سایر ورزشها نمیتواند انگیزهای برای ورزشکار ایجاد کند،زیراکه در این رشته ورزشی نه تنها ثروتی کسب نمیشود؛بلکه پهلوان بعد از گرفتن بازوبند پهلوانی باید سفرهداری هم بکند."