Abstract:
برخی از مفسران در ذیل پاره ای از آیات قرآن که در آنها واژه «امر» بکار رفته است، از نظام معینی با عنوان «عالم امر» سخن گفته اند که بکلی از «عالم خلق» متمایز است. آیا می توان در عرض عالم خلق به وجود چنین عالمی اذعان نمود؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد، ویژگی های آن عالم چیست؟ و قرآن کریم برای شناخت آن چه اطلاعاتی را بر آدمیان عرضه کرده است؟ این نوشتار درصدد است با مراجعه به آیات وحی پاسخ های مستندی برای سئوالات مذکور ارایه نماید. براساس این تحقیق می توان اذعان نمود که در نگاه قرآن کریم در عرض نظام خلق که بر اسباب و مسببات مادی استوار است نظام دیگری وجود دارد که بکلی از مختصات جهان ماده برکنار و صرفا مبتنی بر اراده خداوند می باشد؛ برخی از پدیده ها، فرایندها و حوادث پیرامون ما متعلق به آن جهان است که با قواعد مادی و مانوس آدمیان قابل شناخت نمی باشد. این جهان بخشی از عالم غیب است که قرآن کریم به کرات از آن سخن گفته و آدمیان را به ایمان به آن فراخوانده است
Machine summary:
"امر همان کلمه ایجاد آسمانی است و فعل خاص خداوند است که در آن هیچ یک از اسباب مادی دخالت ندارند، تدریج در آن نیست و آن وجودی است بالاتر از جهان ماده و ظرف زمان و مکان» (همان، 197 و 198) عالم امر در نگاه قرآن مطالعه و تحقیق در آیات وحی این نتیجه را در اختیار میگذارد که مجموعه آیات قرآن در باب حقیقت و مختصات عالم امر به پنج گروه به قرار ذیل قابل دستهبندی میباشند: گروه اول: آیاتی که به وجود حقیقتی به نام امر برای خداوند تصریح دارند.
قرآن کریم در آیهای دیگر آفرینش حضرت عیسی را خارج از قواعد مادی جهان، فرایندی از جنس حقایق نظام امر دانسته است: «قالت رب أنی یکون لی ولد ولم یمسسنی بشر قال کذلک الله یخلق ما یشاء إذا قضی أمرا فإنما یقول له کن فیکون» (آل عمران، 47) گروه چهارم: آیاتی که از تدبیر نظام امر توسط خداوند سخن میگویند.
قرآن کریم در جای دیگر این حقیقت را اینگونه بیان میکند: «إن ربکم الله الذی خلق السماوات والأرض فی ستة أیام ثم استوی علی العرش یغشی اللیل النهار یطلبه حثیثا والشمس والقمر والنجوم مسخرات بأمره الا له الخلق والأمر تبارک الله رب العالمین» (الاعراف، 54) براساس این آیه افزون بر خلقت آسمانها و زمین، همه فعل و انفعالات آنها نیز تحت تسخیر امر خداوند است زیرا هم نظام خلق و هم نظام امر هر دو متعلق به خداوند و تحت تدبیر او میباشند."