Abstract:
راهبرد توسعه خوشه ای یکی از الگوهای موفق سازماندهی بنگاههای کوچک و متوسط است که قریب به سه دهه بیشترین نقش را در توسعه منطقه ای کشورهای مختلف ایفا نموده است. این مقاله ابتدا به بررسی ادبیات نظری خوشه گردشگری پرداخته و با مبنا قراردادن مشخصه های چهارگانه خوشه یعنی: تمرکز جغرافیایی، تمرکز بخشی، روابط همکاری و چالش ها و فرصت های مشترک کسب و کارهای گردشگری به شناسایی و تحلیل خوشه گردشگری در شهر شیراز پرداخته است. روش عمومی تحقیق اسنادی و میدانی بوده است. از فنون نسبت های مکانی و ماتریس همکاری به ترتیب برای تحلیل تمرکز جغرافیایی و بخشی و روابط همکاری بین واحدهای کسب و کار و از پرسشنامه و فرم های مخصوص مصاحبه برای تحلیل چالش ها و فرصت های مشترک کسب و کارها بهره گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد، اقتصاد بخش گردشگری در شهر شیراز پایه بوده و از نسبت مکانی 12/1 برخوردار است، کسب و کارها دارای چالش ها و فرصت های مشترک هستند اما روابط همکاری بین بنگاهی و بین صنفی نسبتا ضعیف است. در پایان، راهبردهای سیاستگذارانه بر مبنای شرایط فعلی و فرصت های آتی برای توسعه خوشه گردشگری ارائه شده است.
Cluster development strategy is one of the prosperous methods for organizing Small & Medium Enterprises. It is three decades that this method has performed developing countries regional development action plans. This research has surveyed theoretical views of tourism clusters and analyzed Shiraz tourism cluster. Due to doing that part of research، four key characters of tourism professions (geographical centralization، sectorial centralization، cooperational relations and common opportunity & threats) has been based. Location Quotient Technique، Cooperation Matrix and Questionnaire forms have been used for analyzing geographical & sectorial centralization، cooperational relations between professions unites and opportunity & threats assessments. Findings show that Shiraz tourism economic sector is basic and the LQ shows 1.12. Tourism professions have common opportunity & threats. Inter-enterprises cooperation relations are weak. At the end، strategic policies are made based on current position and future opportunities of shiras tourism cluster.
Machine summary:
یافتهها نشان میدهد، اقتصاد بخش گردشگری در شهر شیراز پایه بوده و از نسبت مکانی 12/1 برخوردار است، کسب و کارها دارای چالشها و فرصتهای مشترک هستند اما روابط همکاری بین بنگاهی و بین صنفی نسبتا ضعیف است.
جدول 1، اطلاعات بنگاههای گردشگری و شاغلین آنها در شهر شیراز {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: سازمان میراث فرهنکی و گردشگری استان، مرکز آمار ایران و مطالعات میدانی نگارنده، 1389 مطابق جدول شماره 1 تعداد 1902 بنگاه فعال در زمینههای مختلف زیربخشهای گردشگری تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مشغول به فعالیت هستند و 314 واحد خارج از حوزه نظارتی این سازمان بر اساس مطالعات میدانی محقق شناسایی شدهاند.
جدول 4، فهرست نهادهای اصلی مرتبط با خوشه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: یافتههای تحقیق بر اساس آرشیو سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، 1389 یافتههای تحقیق: کسب و کارهای گردشگری شیراز از تمرکز جغرافیایی برخوردار هستند: تمرکز جغرافیایی کسب و کارها رابطه مستقیمی با تمرکز اشتغال دارد و مبنایی برای پایه بودن یک بخش اقتصادی است.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Source: Florida State University, Department of Urban and Regional Planning, 2009 نتیجه حاصل از رابطه فوق، به سه شکل زیر است : {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بنابراین؛ {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بررسی فوق نشان میدهد حاصل تقسیم دو عدد فوق به همدیگر عدد بیشتر از یک و معادل 12/1 را نشان میدهد و این یعنی کسب و کارهای گردشگری شهر شیراز از تمرکز جغرافیایی برخوردارند.