Abstract:
هدف اصلی این مقاله تحلیل نظریه تاثیر مراحل زندگی بر الگوی فراغت
سالمتدان براساس نقد مدل بیولوژیکی- روانشناختی و امکان توازن آن با
الگوی تحلیل نهادی- اجتماعی است. این هدف با استفاده از نتایج دو پژوهش
ملی در مورد رفتارهای فرهنگی ایرانیان مورد بحث قرار گرفته تا نشان داده
شود تا چه اندازه این دو مدل نظری با رفتارهای ایرانیان در شهر و روستا
سازگارتر است. بررسیها حاکی پل این بیولوژیکی - روانشتاختی»
علیرغم نقدهای وارد بر آن. هنوز ,میتواند تعیینکننده الگوی سالمندان, به
ویژه در مناطق شهری باشد. اماءشواهدی مبنی بر به چالش کشیده شدن این
مدل نیز در برخی موارد وجود دارد.
Machine summary:
"اما تحلیل رفتار فراغت به مثابه نهاد اجتماعی نشان میدهد که در جهان مدرن رفتارهای پرخطر،ممکن است نهتنها بر دورۀ بعدی تأثیر گذارد بلکه نوع الگوی فراغت جوانان که قبلا براساس مدل بیولوژیکی-روانی،کنشها و فاعلیت نقش چندانی در آن نداشت،به سبب اهمیت رهیافتهای کنش و فاعلیت تغییر یافته است.
بنابراین،میتوان ادعا کرد که کار میتواند تأثیر بیشتری بر توزیع زمان فراغت در میان سالمندان داشته باشد تا موقعیت سالمندی آنان این امر،هم از جنبه اقتصادی مهم است،هم از جنبه اجتماعی کار، یعنی،از دست رفتن هویت شغلی،شبکه دوستان در محل کار و انرژی مصرف نشده،قابل بررسی جدی است.
این مسئله احتمالا این امر را نشان میدهد که الگوی رفتاری آنان هنوز تمایل به گذران فراغت بیرون از خانه و مشارکت اجتماعی را دارد تا فراغت خانه محور اما نسبت بالای جوابهای منفی که سایر گروهها از جمله گروههای سالمند،به این سؤال دادهاند،میتواند نشانه تمایل آنها به فعالیتهای فرد گرایانه دیگری نیز باشد.
اگر این اطلاعات را در کنار برخی نتایج به دست آمده از چگونگی گذران اوقات فراغت سالمندان قرار دهیم،میتوان نتیجه گرفت که مشغلۀ اساسی آنان دوری از نیروی کار،هم به لحاظ تأثیرات اجتماعی از جمله هویت شغلی و ارتباطات اجتماعی،هم به لحاظ اقتصادی از جمله هزینۀ فرصت پایین فراغتهای خانه محور،الگوی فراغت این افراد را نسبت به سایر گروهها تغییر داده و این شبه مسلط و غالب را گسترده است که موقعیت بیولوژیکی-روانی آنها چنین الگویی را ایجاد کرده است.
تحقیقات جدید در مورد تأثیر دستاوردهای مهندی ژنتیک،رشد علم و فناوری و پیشرفتهای پزشکی این مسئله را مطرح کرده است که دیگر نمیتوان رفتارهای بیولوژیکی-روانی را پایه بررسی الگوی فراغت سالمندان قرار داد."