Abstract:
هدف مقاله حاضر، بررسی دشواری های برابریابی اصطلاحات آموزش عالی از عربی به فارسی است. بدین منظور به بررسی میدانی اصطلاحات آموزش عالی در زبان عربی و مقایسه آنها با برابر نهاده های فارسی شان با نگاهی نقادانه به دشواری های برابریابی این اصطلاحات پرداخته شده است. در این مقاله، افزون بر دسته بندی اصطلاحات، رابطه معنایی آنها با معادل فارسی، آسیب شناسی وضع اصطلاح در حوزه آموزش عالی با توجه به اختلاف فرهنگ ها و نظام های آموزش عالی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
The purpose of this study is to investigate the problems of finding proper Persian equivalents for Arabic higher education terminology. For this purpose، some Arabic higher education terms are compared with their Persian equivalents in a field study، keeping a critical mind on the difficulties of finding equivalents for these terms. In addition to classifying the Arabic terms، this study also discusses and reviews their semantic relations with Persian equivalents، and the pathology of making terms in the field of higher education with regards to the differences in cultures and systems of higher education.
Machine summary:
در اين راستا، برابريابي اصطلاحات آموزش عالي عربـي نيـز کـه بـه دليـل روابـط دوسويه و گسترده علمي و پژوهشي مورد نياز دست اندرکاران آمـوزش عـالي اعـم از مسـئولان وزارت علـوم ، تحقيقـات و فنـاوري ، اسـتادان ، دانشـجويان و پژوهشـگران مؤسسات علمي ايران و کشورهاي عربي است ، مشکلات پيچيده تري دارد که در ايـن مقاله به برخي از مهم ترين آنها با ارائه مثالهاي مستند اشاره شده است .
آن چه ايـن ناهمسـاني معنـايي را دو چنـدان مـينمايـد، تفـاوت تعـداد واحـدهاي عمـومي و تخصصـي آنهاسـت کـه در برخـي کشـورهاي عربـي تعـداد واحدهاي عمومي بيشتر از دو برابر آن در ايران است : يدرس الطالب ما مجموعه «١٣٠» ساعۀ معتمدة کحـد أدنـي للحصـول علـي درجـۀ البکالوريوس في اللغۀ العربيۀ وآدابها وفق تعليمات منح درجۀ البکالوريوس في الجامعـۀ ويکون الإطار العام لتوزيع الساعات المعتمدة علي النحو التالي : الرقم نوع المادة الساعات المعتمدة ١ متطلب جامعۀ إجباري 19 ٢ متطلب جامعۀ اختياري 12 ٣ متطلب الکليۀ إجباري 9 ٤ متطلب الکليۀ اختياري 6 ٥ متطلب تخصص إجباري 69 ٦ متطلب تخصص اختياري 15 جمع کل 130 (الروابدة وآخرون ، ١٩٨٨م : ١١٦) [دانشجو براي دست يابي به مدرک کارشناسي زبان و ادبيات عربي ، حـداقل «١٣٠» واحد درسي مطابق با دستورالعمل اعطاي مدرک کارشناسي در دانشگاه بايد بگذرانـد.
معادل دقيق اين اصطلاح ميتوانـد «نمـره مسـتمر» باشد که البته در نظام آموزش عالي ايران کاربرد ندارد و ويژه مقاطع تحصيلي پـيش از دانشگاه است : * المادة ٢٠: تتکون علامۀ الطالب النهائيۀ في المسـاق الواحـد مـن : ١- علامـۀ فـي أعمال الفصل ، وتشمل اختبارا واحدا علي الأقل و تقارير أو بحوثا أو عرض الموضـوع أو ما شابه ذلک من نشاط ، ويخصص لأعمـال الفصـل ٥٠% مـن العلامـۀ.