چکیده:
بدعت را تمامی فرق اسلامی، به پیروی از کتاب و سنت ، حرام میدانند. پیروی از هوای نفس ، کتمان حق ، افترا و ... که در آیاتی از قرآن ، مذمت شده ، در روایات ، به بـدعت در دین تفسیر شده است . در سنت ، افزون بر زشت شماری این عمل و اشاره بـه خطرهـای آن در دنیا و آخرت ، بدعت گذار، ملعون خوانده شده و تاکید گردیده که اعمـال وی نیـز پذیرفته نیست . با این همه ، چون ماهیت بدعت به درستی روشـن نشـده ، در شـناخت و مبارزه با آن ، گاه افراط شده و گاه تفریط . مقاله حاضر بر آن است تا جوانـب موضـوع را بررسی و پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی واژه «بدعت »، به آیات و روایات موجود در این زمینه پرداخته ، مصداق هایی از بدعت را ارائه دهد. سـپس ضـمن نقـد برخـی از دیدگاه ها، بهترین دیدگاه و تعریفی که تاکنون از بدعت شده را نتیجه گرفته تا بسـیاری از مواردی را که به عنوان بدعت های رایج در میان جوامع اسلامی بیان شده از شـمول این مفهوم خارج کند.
خلاصه ماشینی:
سلیمان ابـن سـحمان النجـدی، نـواده محمـد بـن عبـدالوهاب ، دربـاره بدعت های رایج در میان مسلمانان مینویسد: محراب های چهارگانه که در مساجد بـرای هـر یـک از امامـان چهـار مـذهب [حنفی، حنبلی، شافعی و مالکی] ساخته میشود بدعت است و همچنین اسـت خواندن قرآن با صدای بلند، درود فرستادن بر پیـامبر اسـلام ، خوانـدن ذکـر یـا دعایی بعد از اذان و در شب جمعه و شب های ماه رمضان و شب عیـد فطـر و عید قربان ، تشکیل اجتماع برای بزرگ داشـت موالیـد و وفیـات بزرگـان دیـن ، خواندن قصاید مولودیه با لحن های مخصوص ، مخلوط کردن اشعار با درود بـر پیامبر و همچنین با ذکرها و قرائت قرآن و خواندن آنهـا بعـد از نمـاز تـراویح ، تسبیح به دست گرفتن برای گفتن ذکر، بلند کردن صدا بـه ذکـر [لا الـه الا الله ] هنگام تشییع جنازه و هنگام پاشیدن آب روی قبـر، پوشـیدن لبـاس هـای بلنـد درویشی، آویختن شمشیر و پرچم در تکایا و مراکزی که مجالس بر پا میشود.
بعضی از کتاب های لغت یا دایرةالمعارف ها متعرض معنای لغوی بدعت و نیز معنای اصطلاحی آن شده ، به ممدوح و مذموم بودن آن نیز اشاره کرده اند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میشود: تهذیب الاسماء واللغات : «بدعۀ» به کسر باء، در شـرع ، ایجـاد چیـزی اسـت کـه در عصر رسول خدا (ص ) نبـوده و بـه دو نـوع حسـن و قبـیح تقسـیم مـیشـود (النـووی، .