چکیده:
در میان انواع شعر امروز فارسی، غزل پستمدرن جدیدترین دستاورد از این نوع به شمار میآید. این شیوه به دلیل ویژگیهای خاصی همچون ساختارشکنیهای برآمده از رویکرد پساساختگرایی، چندصدایی بودن، بازیهای زبانی و تمایزگرایی، به همراه نگاه متفاوت و کشف دنیایی جدید، در میان دیگر گرایشهای شعر روزگار ما بارز و برجسته شده است. نکته این جاست که در باب غزل پستمدرن چندان بحث و تحقیقی صورت نگرفته است و در میان اظهارنظرکنندگانی که گاه به افراط میگرایند و صرفا به تحسین آن میپردازند و گروهی دیگر که آن را یکسره رد و انکار میکنند، جای نگاهی آکادمیک و به دور از پیشداوریها و ارزشداوریها که بتواند مسائل سبکی آن را تبیین کند، خالی است و همین امر مسأله عمده پژوهش حاضر و انگیزه انجام آن است.
خلاصه ماشینی:
"گزینش واژه جزو مواردی است که در تشخص سبک در هر تعریفی لحاظ میشود، برای همین گستره آن پهندامنه است، از این رو، این لایه را در چند سطح میتوان بررسی کرد: الف-2-1) واژهسازی هم کاربرد واژههای کهن و قدیمی و هم ساختن واژههای نو هر دو منجر به خروج از هنجار عادی زبان و در نهایت تمایز سبکی میشود (همان: 254).
با این که اطلاعی دقیق از پیشینه کاربرد زبان عامیانه در شعر فارسی نداریم، اما از آن جا که مولانا اشعارش را به بداهه میگفته و قصدش انتقال معنا با هر زبانی بوده است، در اشعارش الفاظ و تعبیرات عامیانه تقریبا فراوان است و یا در دیوان حافظ نمونههایی یافت میشود (نجفی، 1379: مقدمه)، ولی کاربرد پربسامد آن به سبک هندی برمیگردد و به صورت تشخص سبکی دورهای، در عصر مشروطه اتفاق میافتد.
الف-5-1-4) سفر و هنرها و مفاهیم مدرن نکته جالب دیگری که در غزل پستمدرن مکرر به چشم میخورد، تلفیق شعر با فیلمسازی و مفاهیم مرتبط با آن است، گویی شعر نوعی فیلمنامه است به طوری که حتی مبانی سناریونویسی در آن رعایت میشود و نام بسیاری از فیلمهای مشهور در لابهلای ابیات میآید؛ البته این اشعار حتی اگر نامی هم نباشد، خود گاه فضای فیلمها را به یاد میآورند، ولی با حضور برخی نامها چه فیلم و چه بازیگر، این فضاسازی مؤکدتر میشود: الف-5-1-4-1) قرصهای، گلولههای بیاثر [روز- داخلی- صدای زنگ در] (مکارمی، 1387: 39)."