چکیده:
سابقه و هدف: گزارش های زیادی درباره اثرات ضد میکروبی برخی سبزی ها از جمله هویج بر علیه میکروب های بیماری زا وجود دارد. اما در مورد زردک تاکنون تحقیقی در دنیا انجام نشده است. هدف از این مطالعه، مقایسه اثرات بازدارندگی تیمارهای رنده شده و رقت های آب هویج ایرانی یا زردک (Parstinaca sativa) و هویج فرنگی (Daucus carota) بر دو رقت باکتری لیستریا مونوسایتوژنز بود. مواد و روش ها: در این پژوهش تجربی، ابتدا آلودگی نمونه ها به باکتری لیستریا مونوسایتوژنز (طبق استاندارد 1-8035) بررســـی و سپس تیمارهـــای هویج تهیه گردید. سوسپانسیون های CFU/mL 103 و 105 باکتری لیستریا مونوسایتــــوژنز ســــروتایپ 2a (PTCC 1295) به همه تیمارها تلقیح و با سه تکرار پس از 1 و 24 ساعت مجاورت، این تلقیح روی محیط لیستریا سلکتیو آگار کشت داده شد. نتایج با مقایسه تعداد کلنی های لیستریای تلقیح شده به تیمارهای هویج با شاهد (کلنی های بدون تلقیح) با آنالیز آماری کروسکال- والیس با سطح اطمینان 95% بررسی شدند.
یافته ها: هر دو نوع هویج از نظر آلودگی به لیستریا مونوسایتوژنز منفی بودند. هر دو نوع هویج بر لیستریا مونوسایتوژنز اثر بازدارنده داشتند ولی اثر زردک به مراتب بیشتر بود (005/0p<). زردک بر هر دو رقت سوسپانسیون باکتری موثر بود، در حالی که هویج فرنگی فقط بر سوسپانسیون CFU/mL 103 تاثیر داشت. اثر بازدارندگی زردک بعد از 24 ساعت نگهداری تلقیح در یخچال نسبت به یک ساعت افزایش یافت، ولی در مورد هویج فرنگی تغییری نکرد. اثر آب هویج کامل از سایر تیمارها بیشتر بود، ولی تفاوت سایر تیمارها معنی دار نبود. ضمن بررسی مشخص شد هویج فرنگی تازه اثر بازدارندگی روی باکتری ندارد، ولی نگهداری آن به مدت 4 روز در دمای اتاق و یخچال، باعث بروز این اثر می شود.
نتیجه گیری: هویج فرنگی و زردک اثر بازدارندگی بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنز دارند، ولی اثر زردک به مراتب بیشتر از هویج است. شرایط بروز اثرات ضد میکروبی در هر یک از انواع هویج بسیار متنوع است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. این مطالعه، مقدمه ای است برای تحقیق بیشتر در مورد امکان استخراج ترکیبات ضد میکروبی هویج به خصوص نوع زردک و استفاده از آن به عنوان یک نگهدارنده طبیعی موثر بر باکتری های قابل انتقال از غذا.
Background and Aim: The antilisterial properties of some vegetables such as Daucus carota have already been reported، but there is no report on Zardak (Parstinaca sativa). The objective of this study was comparison of the inhibitory effect of Zardak and Daucus carota (shredded and concentrations of juice) on two suspensions of Listeria (L.) monocytogenes. Materials and methods: In this experimental study، contamination of two carrot cultivars was examined according to national standard no. 8035-1. Then carrot treatments prepared. Two suspensions (103 and 105 CFU/ml) of L. monocytogenes serotype 1295 PTCC inoculated on shredded and concentrations of carrot juices. After 1 and 24 h in refrigerator، inoculations were cultured on Listeria Selective Agar. The results reported according to the difference between the typical Listeria colonies on inoculated and control plates. Data were analyzed by Kruskal-Wallis test. P-Values lower than 0.05 was considered significant. Results: Carrot samples had no Listeria contamination. Statistical analysis showed both cultivars had significant inhibitory effect on L. monocytogenes، but it is more in Zardak than Daucus carota (p<0.005). The inhibitory effect of Zardak was shown on both bacterial concentrations، but Daucus carota effect only on 103 CFU/ml. The effect of Zardak became more after 24 h in refrigerator than 1 h (p<0.05)، but it made no difference in Daucus carota. Whole carrot juice had more effect than other treatments (p<0.05). We noticed fresh carrots had no inhibitory effect، but it could be seen by keeping carrots in refrigerated or room temperature for 4 days. Discussion: Both Zardak and Daucus carota have antilisterial properties، but the effect of Zardak was more significant. Variable inhibitory conditions would be objectives of other researches. On the other hand، probability of extracting antilisterial compounds from Zardak and using as a natural food preservative is suggested