چکیده:
تشهیر، مجازاتی است کـه بـه موجـب آن، محکـوعلیـه ، میـان مـردم معرفـی و شناسـانده می شود. در قانون مجازات اسلامی ١٣٩٢، کیفر تشهیر در قالب اعلام حکم محکومیت در رسانه ها (تشهیر رسانه ای) مـورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت . از حیـث ارزش کیفرشـناختی ، تشهیر، مزایا و معایبی دارد. عدم اعتماد بر گواهی شخص دروغگو، اثر ضد تبلیغی ، تعدیل تصویر رسانه ای جرایم و ... از مزایای تشهیر می باشند و منافات با کرامت انسـانی و حـریم خصوصی ، ترویج عوامگرایی کیفری، گسترش ابتذال رسانه ای، ناکارآمدی و ...از معایب آن است . معایب تشهیر بر مزایای آن برتری دارد، پس باید از حیث نوع جرایم ، محدود به جرایم اقتصادی و از حیث گروه مجرمین ، محدود به مجرمین یقه سفید باشد. تشهیر رسانه ای بیش از آنکه یک اقدام حقوقی و قضایی باشد، ماهیتی رسـانه ای دارد از این روی باید از سوی نهادها و متخصصـان رسـانه ای «آیـین نامـه اجرایـی نحـوه تشـهیر رسانه ای» تدوین شود. آیین نامه پیشنهادی باید دربردارنده محدودیت از جنبـه نـوع رسـانه مجاز به انتشار حکم ، شکل و قالب انتشار، زمان اعلام و نیز روش تشهیر باشد.
Exposure to public scorn is a punishment through which the condemned party is introduced to people. In the Islamic Punishment Code (1392/2013), exposure to public scorn has been taken in account in the form of publishing the sentence in media (media exposure). Criminologically speaking, public exposure has some advantages and disadvantages. Distrust in testimony of liar, anti-promotional effect, modification of media picture of crimes … are among advantages of public exposure; and, conflict with human munificence and privacy, promotion of criminal populism, promotion of media platitude,inefficiency … are among its disadvantages. Public exposure has more disadvantages than advantages; thus, in terms of crimes, it should be restricted to economic ones and, in terms of criminals, it should be restricted to white arrow criminals. More than a legal and judicial action, media exposure is an act with media nature. Thus, the “bylaw of media exposure” should be formulated by media institutes and professionals. The proposed bylaw should include limitations in terms of the media which are allowed to publish thesentences, form of publishing, time of publishing, and method of exposure.
خلاصه ماشینی:
نگارنده بر این باور است که اگر نگوییم وضع ماده ٣٦ قانون مجازات اسلامی و تبصره آن ، معلول نارضایتی افکار عمومی از اختلاسهای هنگفت و دست اندازیهای گسترده سالهای اخیر به اموال دولتی بوده است ، دست کم می توان گفت ، تشهیر رسانه ای می تواند به عنوان ابزاری کارآمد جهت اقناع و اعاده رضایت افکار عمومی مورد استفاده قرار گیرد که حساسیت ویژهای نسبت به جرایم اقتصادی به ویژه تعدیات مسئولین و کارمندان دولتی نسبت به اموال عمومی دارند.
در این مورد انتشار حکم محکومیت قط عی * «در موارد محکومیت قط عی به جرم ارتکاب اختلاس، ارتشا، مداخله یا تبانی یا اخذ پورسانت در معاملات دولتی ، اخلال در نظام اقتصادی کشور، سوءاستفاده از اختیارات به منظور جلب منفعت برای خود یا دیگری، جرایم گمرکی ، جرایم مالیاتی ، قاچاق کالا و ارز و به طور کلی جرم علیه حقوق مالی دولت ، به دستور دادگاه صادرکننده رأی قط عی خلاصه متن حکم شامل مشخصات فرد، سمت یا عنوان ، جرایم ارتکابی و نوع و میزان مجازات محکومعلیه به هزینه وی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار و عنداللزوم یکی از روزنامه های محلی منتشر و در اختیار سایر رسانه های عمومی گذاشته می شود.
از سوی * انتشار حکم موضوع ماده ٣٦ قانون مجازات اسلامی در مورد جرایم مذکور در صدر ماده در صورتی الزامی است که اولا موجب اخلال در نظم یا امنیت جامعه نباشد؛ ثانیا فقط برای یک بار در یکی از روزنامه های محلی منتشر گردد )نظریه شماره ٧/۹۲/١٠٥۸ ۹۲/٦/٤ اداره حقوقی قوه قضاییه (.