چکیده:
عنوان داستان، آستانه ورود به دنیای پر راز و رمز متن محسوب می شود. بنابراین باید به گونه ای هنرمندانه انتخاب شود که بتواند با کمیت و محدودیت خود، کیفیت متن را به نمایش بگذارد. گاه عنوان نوری بر دنیای متن می تاباند و محتوای کلی آن را روشن می نماید؛ گاهی نیز همچون حجابی بر دنیای متن قرار می گیرد و نه تنها هیچ نشانی از آن در اختیار مخاطب قرار نمی دهد، بلکه در ذهن وی تنش ایجاد می کند و او را به سوی متن می کشاند. در این پژوهش، مهم ترین مولفه های متنی و برون متنی که در گزینش عنوان در داستان های صادق هدایت و زکریا تامر موثر بوده است، بررسی و با مقایسه تحلیلی- توصیفی، خوانشی مبتنی بر ساختار و محتوای عنوان داستان ها و رابطه آن با عناصر درون متنی و عوامل برون متنی ارائه می-شود. در مجموع، می توان گفت این عناوین از سویی نشان دهنده آشنایی دو نویسنده با انواع شگردهای بلاغی است و از سوی دیگر می تواند انعکاس دهنده مشکلات و شرایط دشوار زندگی مردم و فرهنگ رایج در عصر دو نویسنده باشد که با بیانی متفاوت در عنوان انعکاس یافته است. البته عناصر متنی و ادبی که برای پوشیدگی معنای متن و یا فشرده کردن آن در عنوان، به کار گرفته شده است، با عوامل متعددی از جمله کوشش برای جذب مخاطب و گاه اقتضای شرایط بسته سیاسی (برون متنی)، در پیوند است.
The title of the story is the threshold to the mysterious world of the text. Thus it must be selected artistically to show the quality of the text، despite its quantity and restrictions. Sometimes، the title sheds light on the world of the text and lights the text`s whole material، but sometimes، it hides the text and the reader does not resieve any sign of it. It makes a tension in the mind of the reader to draw him/her to the text، and makes him/her to arrange his/her disturbed mind by reading the text and finding the meaning of it. This research is aims to investing ate the most important textual and extra textual factors، which are efficient in choosing the title of Sadeq Hedayat and Zakaria Tamer`s works، and study the structure and context of the titles and their relation with intra-textual and extra-textual factors that are used to hide the meaning of the text. have several res sons. Attracting the reader and closed political conditions (extra-textual factors) are the main reasons. These titles show the familiarity of the two writers with rhetorical devices. Also they are the reflection of the difficulties and hard conditions of the people`s life and the writer`s current cultures.
خلاصه ماشینی:
اما در ادبيات فارسي تنها چند مقاله به بحث و بررسي عنوان اختصاص يافته است که عبارتاند از: «معناشناسي نام مجموعه ها» در کتاب شعر معاصر عرب از شفيعي کدکني ، «نامگزيني در روزگار سپريشدة دولت آبادي» از قهرمان شيري، «عنوان کتاب و آيين انتخاب آن» از محمد اسفندياري، «تحليل نشانه - معناشناختي رمانهاي سياسي فارسي از ١٣٥١-١٣٨٠» از مصطفي گرجي ، «عنوانشناسي آثار هنري و ادبي ايراني » اثر بهمن نامور مطلق و «ترامتنيت و نشانه شناسي عنوانبندي آغازين فيلم » از اميرعلي نجوميان.
٣. بررسي تطبيقي عناوين و تبيين دلايل گزينش آن ها عنوان گاه نشانه هايي از دنياي درون متن با خود دارد و گاه اطلاعاتي از دنياي وسيع تر بيرون از متن ، ازاين رو در بدنة مقاله در دو بخش کلي و البته مجزا، نقش عوامل درونمتني و برونمتني در گزينش عنوان داستان، تحليل و تبيين مي شود؛ در بخش نخست ، مجموعه اي از عناصري که برگرفته از ساختار و فضاي داستانند (عناصر داستان، اعداد و اشيا و همچنين ساختار بلاغي و زيباشناختي برخي واژهها، ترکيب ها و عبارات) مورد تحليل و بررسي قرار مي گيرد و در بخش دوم، به مجموعة عواملي که ذهن مخاطب را به بيرون از متن هدايت مي کند (شخصيت هاي تاريخي و اسطورهاي، مکانهاي خاص، مسائل فرهنگي و سياسي ، باورهاي رايج در عصر نويسنده که عنوان، انعکاسدهندة آنها است ) و همچنين به گفت وگوي عنوان با ساير متون ادبي پرداخته مي شود.