چکیده:
در این پژوهش، با استفاده از دادههای تابلویی دورهی 89-1371، به بررسی تاثیر آزادسازی تجاری بر رشد زیربخشهای کشاورزی ایران پرداخته شده است. بدینمنظور، ابتدا شاخصهای نسبت صادرات به GDP و نسبت واردات به GDP، بهعنوان شاخصهای آزادسازی تجاری در زیربخشهای کشاورزی شامل زراعت-باغبانی، دامپروری، شیلات و جنگلداری بهصورت جداگانه محاسبه گردیده است. تاثیر آزادسازی تجاری بر رشد زیربخشهای کشاورزی با استفاده از مدل رشد سولو در قالب روش اثرات ثابت بررسی شده است. براساس نتایج، ضریب صادرات به GDP بسیار کوچک و بیمعنی، ولی ضریب واردات به GDP کاملا معنیدار و بزرگتر از ضریب صادرات برآورد شده، که علت آن، حجم بالای واردات محصولات کشاورزی در مقایسه با صادرات آن در کشور است. بنابراین، رشد زیربخشهای کشاورزی بیشتر تحت تاثیر آزادسازی تجاری در واردات محصولات است که این اثرگذاری بهصورت منفی ظاهر شده است. از اینرو، سیاستهای حمایتی دولت در این زمینه بایستی بیشتر باشد تا کشاورزان که قشر نسبتا فقیر جامعه را تشکیل میدهند، دچار خسران نشوند. از جمله این سیاستهای حمایتی میتوان به ایجاد زیرساختهای مناسب برای افزایش تولید داخلی با هزینه کمتر مانند ورود تکنولوژیهای جدید و مناسب، سیاست قیمت تضمینی مناسب برای تولیدکنندگان داخلی و حمایت از آنان در برابر رقبای خارجی اشاره کرد.
In the study، the effect of trade liberalization on the growing agricultural sub sectors of Iran was examined during the period 1992-2010. For this purpose، indices of ratio of export to GDP and ratio of import to GDP were calculated as indices of trade liberalization for each agricultural sub sectors including agronomy-horticulture، animal husbandry، fisheries and forestry. The impact of trade liberalization on agricultural sub sectors growth was evaluated using Solow growth model and fixed effects method. Based on the results، the coefficient of share of exports from GDP is obtained very small and non-significant، but the coefficient of share of import from GDP is obtained quite significant and larger from exports coefficients. Its reason is the high volume of imports compared to the exports of agricultural products. Based on the results of the study، the growth of the agricultural sub-sectors is under the influence of trade liberalization in products import further، and this impact is negative. Thus، supporting government policies in this sector should be higher، because farmers constitute the relatively poor cortex. Among these support policies can noted to creating appropriate infrastructure for increase domestic production with lower cost as the entry of new and appropriate technologies، suitable guaranteed price policy for domestic producers and protect from they against foreign competition.
خلاصه ماشینی:
همچنین در زیربخش دامپروری، شاخص آزادسازی واردات به GDP نشان میدهد که 1372 تا سال 1377 تجارت خارجی در این زیربخش به نسبت سایر دورهی مورد مطالعه بیشتر بوده است.
برآورد مدل رشد زیربخشهای کشاورزی ابتدا برای انتخاب بین روش مدل اثر ثابت و دادههای تلفیقی از آزمون چاو استفاده شده است.
با توجه به نتایج آزمونهای تشخیصی، مدل اثرات ثابت با استفاده از دادههای تابلوئی جهت بررسی اثر آزادسازی تجاری بر رشد زیربخشهای کشاورزی پذیرفته میشود.
جدول 4: برآورد مدل رشد زیربخشهای کشاورزی بهصورت جزئی متغیر زیربخش زراعت-باغبانی دامپروری شیلات جنگلداری نیروی کار *19/2 (456/0) *09/5 (776/0) *59/0 (112/0) *86/0 (24/0) سرمایه *17/0- (112/0) *54/0 (10/0) *34/0 (092/0) *05/0 (162/0) صادرات به تولید ناخالص داخلی *047/0 (02/0) 005/0- (043/0) *02/0 (031/0) 002/0 (023/0) وادرات به تولید ناخالص داخلی *07/0- (037/0) *02/0- (023/0) *03/0- (043/0) *14/0- (044/0) 99/0 = R2 67/1= D.
زیربخش زراعت- باغبانی بهدلیل اینکه صادرات بیشتری دارد و نسبت سهم صادرات از GDP آن، در مقایسه با سایر زیربخشها بزرگتر است – حتی در سال 1388 به 151/0 نیز رسیده است- مقدار ضریب آن بزرگتر و برابر 047/0 بهدست آمده است و حاکی از آن است که تأثیر آزادسازی تجاری بر رشد این زیربخش بیشتر است.
براساس نتایج، این شاخص در زیربخش زراعت- باغبانی برابر 07/0- بهدست آمده است که نشان میدهد به ازای یک درصد تغییر در شاخص، رشد زیربخشها 07/0 درصد کاهش مییابد.