چکیده:
اغلب دستورنویسان سنتی در شرح اضافة اقترانی از اضافة استعاری کمک میگیرند، اما تفاوت زیادی بین این دو اضافه وجود دارد. مهمترین این تفاوتها در ساختار تشبیهی اضافة استعاری است که اضافة اقترانی چنین ساختاری ندارد. برخلاف نظر دستوریان که مضاف را در اضافة اقترانی قصد اصلی میدانند، آنچه در اضافة اقترانی مدنظر است ترکیب مضاف و مضافالیه است نه هریک از آنها بهتنهایی. در اغلب جملههایی که در آنها اضافة اقترانی بهکار رفته است با حذف مضاف یا مضافالیه، جمله مفهومی کنایی پیدا میکند؛ مفهومی که از ترکیب اضافی به دست میآید. راهکاری که دستورنویسان سنتی برای مشخصکردن ویژگیهای اضافة اقترانی بیان کردهاند نادرست است. دستورنویسانی هم که از منظر زبانشناسی به بررسی موضوع پرداختهاند نیز نتوانستهاند حق مطلب را ادا کنند و به ظاهر ترکیب اکتفا کرده و همة اضافهها را در یک گروه تحت بررسی قرار دادهاند و از تفاوتهای معنایی آنها غفلت کردهاند. نتیجة تحقیق حاضر به این نکته منتهی شد که در توضیح اضافة اقترانی نباید مقایسهای بین اضافة اقترانی و استعاری صورت گیرد. شباهت این دو اضافه صرفا در ساختار «هسته+ـ+ وابسته» است. اگر در بررسی اضافهها، فقط ساختار مدنظر باشد، همة اضافهها در یک گروه قرار میگیرند اما صرفا به ظاهر ترکیب اکتفاکردن کاملکنندة مفاهیم دستوری نیست. بهتر است در بررسیهای دستوری ساختار و معنا با هم در کانون توجه قرار گیرند. با این نگاه در اضافة اقترانی آنچه مدنظر است مفهوم کنایی این نوع اضافه است، نه مضاف و مضافالیه به تنهایی.
Most traditional grammarians in describing conjunctive make use of metaphoric genitive construction. However، one can see that there is a great difference between the two genitive constructions. The most important difference is the analogical structure which exists in the metaphoric genitive construction but it does not exist in conjunctive. Unlike grammarians who consider that the adjunct in this genitive construction is the main goal in conjunctive، what is considered here is the combination of the adjunct and the governed word and not just either of them alone. In most of the sentences in which there is a conjunctive، if we omit the adjunct or the governed word، the sentence will have a figurative meaning، a meaning which derives from the genitive construction.The strategy that traditional grammarians have suggested for identifying the characteristics of conjunctive is incorrect. Grammarians who have studied the subject from a linguistic perspective also did not explain this properly and they have only paid attention to the appearance of the compound and have neglected the meaning differences. This study concludes that in explaining the conjunctive we should not make a comparison between conjunctive and metaphoric genitive construction. The only resemblance of these two genitive constructions is in the structure “core + e + dependent.” If in examining genitive constructions only the structure is considered، all of the genitive constructions will be put in one group. But paying attention only to the form of the compound does not complete the grammatical concepts. In grammatical investigations، it is better to consider the structure and meaning at the same time. Having said that the purpose of conjunctive is the figurative meaning of this kind of genitive construction and is not the adjunct or the governed word alone.
خلاصه ماشینی:
این تعریف با الفاظی دیگر در دستورهای جدید نیز مطرح شده است : اگر پس از اسمی نقش نمای اضافه (کسره ) بیاید، کلمه بعد از آن ، اگر اسم یـا در حکـم اسـم باشد، مضاف الیه است و گرنه صفت (وحیدیان کامیار و عمرانی ، ١٣٨١: ٧٩).
در ادامه مضاف الیه را در چهارگروه اضافه اختـصاصی (کـه شامل ملکی ، تخصیصی و اقترانی می شود)، بیانی (که شامل اضافه تشبیه ی ، فاعلی ، مفعولی ، تأکیدی و اشتمالی می شود)، تبعیضی و تعظیمی دسته بندی مـی کنـد (فرشـیدورد، ١٣٨٨: این نوع تقسیم بندی معنایی برای ترکیب اضافی در دیگر کتاب های دسـتورزبان (بـرای نمونه مشکوه الدینی ، ١٣٨٤: ١٥٨ و غلامعلی زاده ، ١٣٧٧: ٦٤) نیز دیده می شود.
اضافه اقترانی در دستورهای سنتی خلاصه موارد مطرح شده در شناخت اضافه اقترانی به شرح زیر است : اغلب دستوریان برای توضیح اضافه اقترانی از اضافه استعاری استفاده کرده اند (انـوری و احمدی گیوی : ١٣٨٧: ١٢٩؛ ارژنگ ، ١٣٧٤: ٨١؛ معین ، ١٣٧٠: ١٥٣؛ شریعت ، ١٣٧٩: ٥٤).
برای صادق نبودن تعریف این دو اضـافه ترکیـب "امشب باران " را در جمله زیر آورده است : (١) امشب باران به ما ده گوشه ای تا بیابی در قیامت توشه ای (مثنوی ، نقل از معین ،١٤٠:١٣٧٠ و ١٥٢) اگر به بافت جمله دقت کنیم "امشب باران " اضافه اقترانی نیست و همان "امشب بـارانی " است و "بارانی " صفت است و نه مضاف الیه .
در اغلب مثال های ذکرشده برای این نوع اضافه همـین مسئله وجود دارد و با نبودن مضاف الیه جمله مفهوم اصلی را بیان می کند.