چکیده:
ایجاد عدالت در بخش سلامت، باتوجه به ارتباط مستقیم آن با قابلیتهای افراد، نسبت به سایر بخشهای اقتصاد، اهمیت مضاعفی دارد و ازاینرو توجه و بررسی ابعاد آن ضروری بهنظرمیرسد. هزینههای بهداشتی و درمانی، به جهت غیرقابل پیشبینیبودن و سرسامآوربودن بخش مهمی از آن، از اهمیت ویژهای برای خانوارها برخوردار است. این بخش از هزینههای خانوارها، چالشهای زیادی از جهت عدالت و برابری در مشارکت مالی آن دارد. در این مقاله ابتدا به بررسی نابرابریها در پرداختهای بیمههای بهداشتی و درمانی در مقایسه با هزینههای کل خانوارها، طی دورۀ 1383-1389 با استفاده از شاخص نابرابری جینی و شاخص نابرابری تایل پرداخت شده و سپس با محاسبۀ شاخص کاکوانی بهعنوان یکی از مهمترین شاخصهای سنجش عدالت در تأمین مالی بخش سلامت، روند عادلانهبودن این پرداختها به تفکیک مناطق شهری و روستایی تحلیل شده است. نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که باتوجه به تنازلیبودن شاخص کاکوانی، شاهد توزیع ناعادلانة پرداختهای بیمهای در دهکهای مختلف هزینهای هستیم.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله ابتدا به بررسی نابرابریها در پرداخت های بیمه های بهداشتی و درمانی در مقایسه با هزینه های کل خانوارها، طی دورة ١٣٨٣-١٣٨٩ با استفاده از شاخص نابرابری جینی و شاخص نابرابری تایل پرداخت شده و سپس با محاسبۀ شاخص کاکوانی به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های سنجش عدالت در تأمین مالی بخش سلامت ، روند عادلانه بودن این پرداخت ها به تفکیک مناطق شهری و روستایی تحلیل شده اسـت .
در حقیقت تحلیل عدالت در تأمین مالی خدمات بهداشتی و درمانی با این قضیۀ تثبیت یافته شروع میشود که پرداخت ها بـرای خـدمات بهداشـتی بـه جـای اینکـه به میزان مراقبت دریافت شده مربوط شود، باید با توانایی پرداخت ١ افراد رابطۀ مثبت داشته باشد (١٩٩٩ ,Mastilica and Bozikov).
روشهای اندازهگیری نابرابریهای مربوطبه بخش سلامت بـا گسـترش مباحـث مربـوطبـه عـدالت در بخـش سـلامت ، همـواره روشهـا و شاخص های مختلفی برای اندازهگیری میزان برابری یا عدالت در این بخش ارائه شده است .
این شاخص برای پرداخت های مالیاتی مطرح شده است ؛ اما در بخش سلامت می تواند مربوطبه یک پرداخت مورد نظر مانند بیمه باشد.
ضریب جینی در منحنی لورنز / در جدول ٢ و ٣، نابرابریها در هزینه های کل و پرداخت های بیمۀ بهداشـتی و درمانی خانوارها در سالهای مورد بررسی برای مناطق شهری و روستایی با استفاده از ضریب جینی آورده شده است .
روند هزینه های کل و پرداخت های بیمه های درمانی در بین سالهای ١٣٨٩-١٣٨٣ شهری / روستایی / برای اینکه نتایج به دست آمده از ضرایب جینی را با سایر شاخص های نـابرابری نیز بررسی کنیم ، میتوانیم از یکی از مهم ترین شاخص های سنجش نابرابری یعنـی شاخص تایل ١ استفاده کنیم .