چکیده:
دستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهرهگیری از قابلیت های موجود در آن فضا میباشد. در این راستا شناخت ، بررسی و تحلیل توانمندیهای انسانی و طبیعی موجود در عرصه های روستایی کشور میتواند به عنوان زیربنا و اصلی مهم در روند توسعه پایدار این سکونتگاههای انسانی مطرح گردد. مقاله پیش رو با تکیه بر رویکردی کاربردی و به شیوه تحلیلی– توصیفی بر آن است تا ضمن بررسی مفاهیم توسعه پایدار روستایی؛ به معرفی و تجزیه و تحلیل قابلیت های محیطی (طبیعی– انسانی) روستاهای بخش مرکزی شهرستان رستم در جهت دستیابی به توسعه پایدار در این کانونهای جمعیتی بپردازد. در این راستا جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است . شاخص های مورد بررسی در این مقاله را نیز تحلیل اطلاعات طبیعی اعم از ساختار زمین ، توپوگرافی، منابع خاک و آب به همراه وضعیت انسانی همچون سطح سواد، میزان مشارکت روستائیان و مهم تر از همه معرفی توانها و قابلیت های بخش کشاورزی روستاهای مورد مطالعه را شامل میگردد. در نهایت تلاش است به ارائه راهکارهای لازم به منظور فراهم آوردن زمینه های توسعه پایدار در روستاهای شهرستان اقدام گردد. نتایج تحقیق گواه از آن است که مجموعه روستاهای این شهرستان به لحاظ ویژگیهای محیطی دارای قابلیت بالایی جهت انجام و توسعه فعالیت های کشاورزی و عملکردهای اقتصادی– خدماتی وابسته به آن میباشند. که این پتانسیل در کنار بسط و گسترش فعالیت صنایع تبدیلی و تکمیلی همراه با رونق بخشیدن به بخش تجارت در منطقه میتواند با مدیریتی خردمندانه و هماهنگ توام با مشارکت همه جانبه روستاییان زمینه ها و شرایط دستیابی به توسعه پایدار منطقه را فراهم بیاورد.
خلاصه ماشینی:
"تحلیلی بر نقش توانمندیهای محیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی 1 (مورد مطالعه : بخش مرکزی شهرستان رستم ) دکتر مسعود مهدوی ١، علی شمس الدینی 2 ١ـ استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ٢ـ دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران چکیده دستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهرهگیری از قابلیت های موجود در آن فضا میباشد.
تجزیه و تحلیل یافته ها: همانطور که در مطالب فوق نوشته شد، شهرستان رستم و بالأخص روستاهای بخش مرکزی این شهرستان به لحاظ ویژگیهای طبیعی اعم از دارابودن منابع آب و خاک و نیز دیگر قابلیتهای محیطی در سطح بالای توانمندی به منظور زمینه سازی جهت انجام فعالیتهای کشاورزی و بالطبع توسعه و آبادانی نواحی سکونتگاهی روستایی برخوردار است .
بدین ترتیب راهکارهای زیر ارائه می شود: • تدوین سند توسعه پایدار روستاهای شهرستان با توجه به قابلیتها و پتانسیلهای موجود در ناحیه ؛ • مدیریت صحیح منابع آب و خاک در منطقه به منظور نزدیک شدن به تعادلها در زمینه بازده عوامل تولید کشاورزی با تکیه بر سرمایه گذاری بخش های دولتی، خصوصی و تعاونی؛ • تأمین اعتبارات و تخصیص وامهای بلند مدت به روستاییان به ویژه کشاورزان نوپا جهت انجام فعالیتهای کشاورزی؛ • ایجاد و توسعۀ کارخانجات و صنایع تبدیلی و تکمیلی (خصوصا صنایع کاربر و کوچک مرتبط با حبوبات، لبنیات و گوشت ) در منطقۀ مورد مطالعه به منظور فراهم نمودن زمینۀ اشتغال دائم برای روستاییان و در نتیجه تثبیت جمعیت ؛ • فراگیر کردن سطح پوشش بیمۀ محصولات کشاورزی در مقابل عوامل طبیعی نظیر خشکسالی، سرمازدگی، سیل و ..."