چکیده:
نظام ترجمه ماشینی فعالیتی چند بعدی است، که در چند حیطه مبتنی بر ابتکار عمل و قدرت حل مساله است. در این مهارت از برخی دانش های بین رشته ای نیز استفاده فراوانی می شود. ترفندهای هوش مصنوعی با بکارگیری اصول ریاضی، آمار و منطق، قالب مناسبی از زبان را که مناسب برنامه نویسی و انتقال به ماشین است، فراهم می آورد. در کشور ما این فعالیت دیر شروع شد و اکنون نیز دارای حرکت منسجمی نیست، برای پیشرفت در حیطه ترجمه ماشینی نیازمند احاطه در سه زمینه مختلف است: 1- داده پردازی، توصیف و ساختن مدل های مناسب زبان برای کاربرد هوشمند 2- ساخت و استفاده از نرم افزارهای مربوط به این کار 3- به کارگرفتن فناوری مرتبط. در این مقاله با لحاظ قرار دادن تفکیک این سه زمینه، برخی ابعاد زبان شناختی نظام ترجمه ماشینی، براساس محور قراردادن روش های تجربه شده در روسیه تبیین می گردد. همچنین به واسطه ارتباط تنگاتنگ ترجمه ماشینی با هوش مصنوعی و برنامه نویسی، برخی اطلاعات کلی این علوم، در موارد مرتبط ارایه می شود.
خلاصه ماشینی:
"مسلما این ماشین اگر بهطور دائم کار کند،در تولیدات خود بهترین اشعار شاعران نامدار و یا جملات نویسندگان مشهور را نیز بنویسد و حتی ممکن است
تلاش برای ساخت نظامهای ترجمهء ماشینی در روسیه و غرب، سابقهای فراتر از نیم قرن دارد،با این حال،روند این تحقیقات و تجربیات دارای فراز و نشیب
کردن و شروع بهرهبرداری دولتی از این نظام ترجمهء ماشینی در برخی مراکز شوروی شد.
به روسی آن تحت عنوان«فرآپ» (ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ)PA(ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ) ،تجربه نوین این تیم است و روش ساخت آن با موارد قبلی تا حدی
تغییرات لازم مناسب و تنظیم برای محاسبات و برنامهنویسی زبان طبیعی شده است.
در یکی از آثار سه دههء قبل زبانشناسی ایران آمده است که"ترجمهء ماشینی به
ترجمهء ماشینی مانند آمپار در روسیه و سیستران در کانادا بهطور حرفهای مورد استفاده قرار
زبانشناسی دوباره همین ارزیابی مبهم،کلی و غلط از ترجمهء ماشینی ارائه شده است!
دستور در نظام ترجمهء ماشینی شامل صرف،نحو و معناشناسی است.
در نظام ترجمهء ماشینی انگلستان به روسی آمپار این مراحل به یازده فقره مستقل بالغ میشوند،
در نظام ترجمهء ماشینی لغت نامههای دستوری دیگری نیز مفروض است،از مهمترین آنها
موضوع مشکل کلمات چند معنا،از همان پیدایش اولیهء ترجمهء ماشینی خود را نشان داد
(1)-از این تحلیلگر نحوی در حال حاضر در نظامهای ترجمهء ماشینی،فرانسوی به روسی ((ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ)pa(ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ)) و آلمانی به
rkHT(ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ)AH CCCP B(ŞùĞ öâùéáó ö¢è¿ áþù¿Â öÄ) طراحی شده،از این تحلیلگر برای ساخت نظامهای ترجمهء ماشینی استفاده فراوانی"