چکیده:
تغییر و تحول در سیستم پویای دانشگاه و توسعه متعادل و نظام مند آن، نیازمند تفکر و عمل برنامهریزی و مدیریت و سازگاری با محیط درون سازمانی و محیط بیرونی دانشگاه به منظور پاسخگویی به نیازهای جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. از دیدگاه های مختلفی میتوان به بحث در مورد «توسعه دانشگاهی» وآموزش عالی پرداخت. بدین جهت، بررسی و شناخت عوامل تأثیر گذار در فرآیند توسعه دانشگاهی میتواند نمایی از این تبیین ها را ترسیم نماید. با این هدف، این تحقیق با روش کیفی از نوع اکتشافی و گروه کانونی صورت گرفته است. نمونه تحقیق را 16 نفر از خبرگان کلیدی(7 نفر) و رؤسای دانشگاهی(9 نفر)تشکیل میدهندکه دارای تجربه مدیریتی و مطالعاتی در این حوزه داشتهاند. دادههای کیفی از طریق مصاحبههای عمیق و اکتشافی و یک گروه کانونی بدست آمد و با بهره گیری از کد گذاری باز و محوری براساس رویکرد نظریه داده بنیاد و روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل گردید. طبق یافتههای بدست آمده از این مطالعه، مقوله ها و عوامل اصلی و فرعی مؤثر در توسعه دانشگاههای دولتی در کشور از نگاه مشارکت کنندگان در مصاحبهها تشخیص و طبقه بندی گردیدکه شامل؛ 7عامل درون دانشگاهی، 3 عامل محیط محلی و منطقهای، 4 عامل محیط سطح ملی و کلان، 2عامل محیط بین المللی و همچنین 4 عامل زمینهای و زیر ساختی(تسهیل گر) میباشد. از نظر میزان اهمیت از نگاه مشارکت کنندگان عاملهای؛ ملاحظات سیاسی محیط محلی و منطقه، پاسخگویی به نیازها وتقاضای جامعه، ملاحظات دولت، فرآیند تصمیم گیری در توسعه دانشگاه، تعامل برنامههای کلان آموزش عالی و سیستمهای اقتصادی- اجتماعی، مدیریت و رهبری، اعتبارات و منابع مالی دولتی و استقلال دانشگاهی از جمله عاملهایی هستند که دارای بیشترین بسامد بوده و از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل در توسعه دانشگاهی برخوردارند.
خلاصه ماشینی:
"کریدوری پیروی از سیاست افزایش میزان دسترسی و پوشش جمعیت دانشجویی کشور در شورای گسترش ٤-عوامل محیطی سطح بین المللی بین المللی شدن و مشخص نمودن مأموریت ها بین المللی دانشگاه ها ارتباط با مراکز علمی بین المللی همکاری های مشترک پژوهشی تعریف رسالت ها و مأموریت های بین المللی دانشگاه به طور روشن و عملیاتی ٥- عوامل زمینه ای و زیر ساختی (تسهیل گر) تمهید و تأمین زیر ساخت ها تأمین و تجهیز امکانات آموزشی و پژوهشی و رفاهی ضرورت توجه به پایگاه های اطلاعاتی و تسهیل دسترسی به آن تأمین منابع انسانی با صلاحیت وشایسته (اعضای هیأت علمی و کارکنان ) وضعیت جغرافیایی محل استقرار دانشگاه (شاخص سرزمینی ) شاخص سرزمینی (جمعیت ونیروی انسانی )مکان استقرار دانشگاه فضا و جغرافیای منطقه و محل ایجاد تعامل میان برنامه های کلان آموزش عالی و سیستم های اقتصادی و اجتماعی لزوم کاهش شکاف وفاصله بین ساختار کلان برنامه های اقتصادی و برنامه های آموزش عالی ضرورت کاهش شکاف و گسست بین نیازهای جامعه و سیاست های دانشگاه تقویت سیستم آموزش و پرورش در تربیت نیروی ماهر به دلیل ضعف آن امکان سنجی ظرفیت های توسعه دانشگاهی انجام مطالعات توجیهی برنامه های توسعه ای (رشته ها، واحدهاو فضای فیزیکی ) امکان سنجی برای توسعه فعالیت های آموزشی و پژوهشی وخدماتی استقلال دانشگاهی شفافیت در واگذاری اختیارات دانشگاه ها به ویژه دانشگاه های توان مند حفظ موقعیت و صیانت هیأت علمی و استقلال آکادمیک استقلال اداری و مالی وآموزشی ١- عوامل درون دانشگاهی : نتایج کدگذاری و تحلیل محتوای طبقه ای مقوله ها نشان داد ٨ مقوله یا عامل در سطح درون دانشگاهی از عوامل مرتبط با توسعه دانشگاهی در دانشـگاه هـای دولتـی از اهمیـت برخوردارند."