چکیده:
در این پژوهش استفادهی دانشجویان ایران از سه رسانهی تلویزیون، صداوسیما، شبکههای ماهوارهای و اینترنت با استفاده از نظریهی استفاده و رضایتمندی مطالعه شده است. براساس یکی از رئوس اصلی این نظریه مبنی بر رقابت میان رسانهها برای ارضای نیاز مخاطبان، این پژوهش به مقایسهی میزان استفاده و رضایتمندی سه نوع رسانهای مختلف پرداخته است. رضایتمندی دانشجویان از رسانهها براساس مدل پیشنهادی کاتز در چهار بعد مورد سنجش قرار گرفته است. این چهار بعد شامل کسب آگاهی، برقراری کنش متقابل اجتماعی، کسب هویت شخصی و کسب آرامش و سرگرمی هستند. نتایج پژوهش نشان داد میزان استفاده و رضایتمندی دانشجویان از اینترنت بیش از دو رسانه دیگر است. اینترنت توانسته در هرچهار بعد رضایتمندی بهخصوص در زمینه کسب آگاهی، رضایت دانشجویان را جلب کند. رضایتمندی دانشجویان از شبکههای ماهوارهای بیشتر در بعد کسب آرامش و سرگرمی است و درخصوص تلویزیون نیز نمرهی رضایتمندی در هیچکدام از ابعاد چندان بالا نیست. در میان دانشجویان ایرانی ۷۲ درصد بینندهی برنامههای تلویزیون صداوسیما، ۵۴ درصد بینندهی شبکههای ماهوارهای و ۸۳ درصد استفادهکنندگان از اینترنت هستند. نتایج آزمونهای همبستگی نیز نشان داد بین استفاده و رضایتمندی از هر سه رسانه رابطهی همبستگی در جهت مثبت وجود دارد.
In the present paper, the authors have attempted to explore Iranian students’ usese and gratifications of television, satellite channels and Internet. Based on the theory of uses and gratifications, there is a competition among media to satisfy audiences’ needs, and we are aimed at comparing the extent of uses and gratifications of these three media by Iranian students. Students’ gratifications of media are measured by Katz’s Model in four aspects including awareness, social mutual action, personal identity and calmness/recreation. The findings indicate that the extent of students’ uses and gratifications on Internet is higher than other media. Internet has been able to meet all the above mentioned categories. Students’ gratifications on satellite channels is more in calmness/recreation need, while the scores on using televisions are not so high for any mentioned needs. It is indicated that 72% of Iranian students use television programs while this figure is 54% for satellite channels and 83% for Internet. The findings of correlation tests indicate that there is a positive correlation between uses and gratifications of all three media.
Uses and gratifications, Students, Satellite channels, Internet, television
خلاصه ماشینی:
مقایسه ی استفاده و رضایت مندی دانشجویان از تلویزیون ، ماهواره و اینترنت یونس نوربخش ١ استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشگاه تهران (علمیـپژوهشی) محمد مهدی مولایی دوره ٢٠،شماره اول :٢٤٧-٢٢٣ دانشجوی دکتری آینده پژوهی، دانشگاه تهران شاپا ٢٨٠٩-١٠١٠ حامد طالبیان نمایه در ISC کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دریافت ٩٢/٣/٢٥ پذیرش ٩٢/١٠/١٥ چکیده در این پژوهش استفاده ی دانشجویان ایران از سه رسانه ی تلویزیون ، صداوسیما، شبکه های ماهواره ای و اینترنت با استفاده از نظریه ی استفاده و رضایت مندی مطالعه شده است .
درمقابل در این پژوهش تلاش شده است تا استفاده و میزان رضایت مندی دسته ای خاص از مخاطبان (دانشجویان ) از سه رسانه ی اصلی موجود در ایران (تلویزیون ، اینترنت و ماهواره ) با یک دیگر مقایسه شود.
(سورین و تانکارد ١٣٨٩: ٤٣٨) در این پژوهش از میان رئوس اصلی این نظریه فرض های شماره ١، ٤ و ٥ به عنوان فرض های اساسی برگزیده شده اند؛ به این معنا که با پذیرش انتخاب گری و فعال بودن مخاطب نیازهایی را که منجر به استفاده از هریک از سه رسانه ی اینترنت ، تلویزیون و ماهواره میشود پرسیده شده است تا در فضای رقابت میان این سه رسانه ، میزان رضایت دانشجویان از هریک از این رسانه ها و احتمال استفاده و مواجهه ی مجددشان با هریک از این انواع رسانه سنجیده شود.
در ییک دیگر از پژوهش ها، شهابی و جهانگردی (١٣٨٧) با استفاده از سنت پژوهشی استفاده و رضایت مندی به بررسی الگوهای استفاده از تلویزیون های ماهواره ای فارسی زبان در میان مخاطبان تهرانی پرداخته و با جامعه ی آماری ٤٠٠ نفره ، ٦٠ انگیزه ی تماشای این برنامه ها را شناسایی و با تحلیل عاملی به ١٠ دسته تقسیم کرده اند.