چکیده:
از جمله شاخصهایی که برای سنجش عملکرد ساختار بانکداری یک منطقه یا یک کشور همواره مورد توجه بوده است، نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات اعطایی در آن کشور میباشد. از طرفی در حال حاضر افزایش حجم مطالبات غیرجاری بانکها به عنوان یکی از مهمترین مشکلات شبکه بانکی کشور مطرح میباشد که میتواند آسیبهای جدی به بدنه اقتصادی کشور وارد آورد. از سوی دیگر با توجه به اینکه تاکنون تلاش بر این بوده که در کشورمان الگوی بانکداری بدون ربا حاکم باشد، از منظر ناظران بینالمللی، نسبت حجم مطالبات غیرجاری به کل مطالبات شبکه بانکی ممکن است به عنوان شاخصی از عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران به حساب آورده شود، اما از آنجا که بسترسازی در راستای تحقق واقعی اقتصاد مقاومتی در حوزههای مختلف اقتصاد ایران مستلزم شناسایی دقیق آسیبها و تهدیدها و نیز نقاط ضعف و قدرت آن حوزهها میباشد، لذا شناسایی دقیق عوامل ایجاد و افزایش مطالبات غیرجاری کشور با توجه به مؤلفههای بومی اقتصادی و رفتارهای کنشگران اقتصادی در اقتصاد ایران به منظور آسیبشناسی و یافتن عوامل اصلی بروز این پدیده میتواند به عنوان راهنمایی در اختیار محققان و سیاستگذاران حوزه پولی و بانکی کشورمان قرار داشته باشد. در این تحقیق توانستهایم که با تمرکز بر نظرات نخبگان حوزه بانکی کشور و با استفاده از روش تحقیق «نظریه برخاسته از دادهها» به شناسایی این عوامل پرداخته شده است. مهمترین عواملی که بر این اساس مورد شناسایی قرار گرفتند، عدم رعایت استانداردهای ارزیابی طرحهای اقتصادی توسط بانکها، عدم اعتبارسنجی مناسب شخص حقیقی یا حقوقی گیرنده تسهیلات، عدم تشخیص مصادیق خاص ذینفع واحد در خصوص گیرندگان تسهیلات کلان، خرجکرد تسهیلات در غیر از محل مورد تقاضا توسط مشتریان و… بوده است.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگـر بـا توجه به اینکه تاکنون تلاش بر این بوده که در کشورمان الگوی بانکداری بدون ربا حاکم باشد، از منظـر ناظران بین المللی، نسبت حجم مطالبات غیرجاری به کل مطالبات شبکه بانکی ممکـن اسـت بـه عنـوان شاخصی از عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران به حساب آورده شود، امـا از آنجـا کـه بسترسـازی در راستای تحقق واقعی اقتصاد مقاومتی در حوزه های مختلف اقتصاد ایران مستلزم شناسایی دقیق آسیب هـا و تهدیدها و نیز نقاط ضعف و قدرت آن حوزه ها میباشد، لذا شناسایی دقیـق عوامـل ایجـاد و افـزایش مطالبات غیرجاری کشور با توجه به مؤلفه های بومی اقتصادی و رفتارهای کنش گران اقتصادی در اقتصاد ایران به منظور آسیب شناسی و یافتن عوامل اصلی بروز این پدیده میتواند به عنوان راهنمایی در اختیـار محققان و سیاست گذاران حوزه پولی و بانکی کشورمان قرار داشته باشد.
٤. سوالات تحقیق سوال اصلی تحقیق در مصاحبه با خبرگان حوزه بانکی این است که «آیـا ایجـاد حجـم افزایشی مطالبات غیرجاری بانک ها از تأثیرات ناشی از الزامات عملیات بانکداری بدون ربا میباشد؟»، ضمنا سوال دیگری که به واسطه انجام تحقیق و پس از دریافـت نظـرات نخبگان در خصوص آن به پاسخ خواهیم رسید این اسـت کـه «عوامـل اصـلی و بـومی برخاسته از شرایط فضای کسب و کار کشورمان که منجر به ایجـاد و افـزایش مطالبـات غیرجاری بانکی میگردد، کدامند؟» البته چنانکه در این تحقیق خواهیم دیـد، پاسـخ بـه سوال اصلی منوط به تهیه پاسخ مبسوط به سوال دوم مـیباشـد، لـذا در اینجـا ابتـدا در خصوص عوامل مؤثر بومی در ایجاد مطالبات غیرجاری کشور به صورت مشروح بحث خواهیم نمود و در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده در این خصوص بـه صـورت بدیهی سوال اصلی تحقیق پاسخ داده خواهد شد.