چکیده:
در این مقاله ابتدا به بررسی ویژگیهای نحوی و معنایی تناوب مکانی در فارسی خواهیم پرداخت. سپس با بررسی و تحلیل تناوب مکانی در چارچوب دستور ساختمند و رویکرد کاربرد- بنیاد نشان خواهیم داد در چارچوب این رویکرد و با توجه بیشتر به معنای فعلی و نقش ساختها می توان تحلیل مناسبتری از تناوب مکانی و فعلهای تناوبی در فارسی ارائه کرد. تناوب مکانی بر اساس این رویکرد حاصل کانونی شدن بخشی از صحنه توصیفی توسط فعل می باشد. گونه انتقالی- مفعول با چارچوب معنایی تغییرمکان و گونه مکان- مفعول با چارچوب معنایی پوشاندن/ پرکردن مرتبط است. هر یک از چارچوبهای معنایی با ساخت نحوی متفاوتی مرتبط است که این ارتباط به شکل یک ساخت فعلی یا طبقه فعلی نشان داده می شود. از آنجا که ساختها کل عبارات زبانی را تأیید می کنند؛ نقش موضوعهای معنایی در تناوبی بودن فعلها بر اساس رویکرد کاربرد- بنیاد تبیین می شود.
خلاصه ماشینی:
سپس با بررسی و تحلیل تناوب مکانی در چارچوب دستور ساختمند و رویکرد کاربرد- بنیاد نشان خواهیم داد در چارچوب این رویکرد و با توجه بیشتر به معنای فعلی و نقش ساخت ها میتوان تحلیل مناسب تری از تناوب مکانی و فعل های تناوبی در فارسی ارائه کرد.
این فعل ها ناظر بر قراردادن اشیاء و مواد در داخل یک ظرف یا بر روی یک سطح هستند و دارای دو موضوع درونیاند که عبارتند از موضوع مکان و موضوع کنش رو یا انتقالی؛ تناوب مکانی در انگلیسی و ساخت متناظر آن در فارسی در (١) و (٢) نشان داده شده است .
در بخش ٦ با بررسی و تحلیل تناوب مکانی در چارچوب دستور ساختمند و رویکرد کاربرد- بنیاد نشان خواهیم داد در چارچوب این رویکرد و با توجه بیشتر به معنای فعلی و نقش ساخت ها میتوان تحلیل مناسب تری از تناوب مکانی و فعل های تناوبی در فارسی ارائه کرد.
بر این اساس گونه انتقالی- مفعول در فعل بار زدن پذیرفتنی است زیرا به همراه عباراتی چون «علی آب را روی زمین ریخت » و «مریم کتاب را روی میز گذاشت » توسط ساخت طبقه فعلی تأیید میشود که چارچوب نحوی [گ .
علت اینکه فعل انداختن به همراه موضوع مکان «زمین » نمیتواند در تناوب مکانی شرکت کند و صرفا در گونه انتقالی– مفعول ظاهر میشود این است که جمله (٥٦ب ) نمیتواند به عنوان موردی از ساخت طبقه فعلی پوشاندن تعبیر شده و در چارچوب معنایی آن تحلیل شود.
First international conference on Construction Grammar, University of California, Berkeley, CA.