چکیده:
قتل نفس از جرایمی است که در همه نظامهای حقوقی، با واکنش شدید، از نظر مجازات روبه روست. بدیهی
» مهدورالدم « است این امر به لحاظ حرمت خون انسان هاست. از سوی دیگر در فقه اسلام از افرادی تحت عنوان
یاد شده که به لحاظ زوال حرمت خون این افراد، ریختن خونشان مباح است. فتاوی که در این خصوص آمده،
مبنای موادی از قانون مجازات اسلامی از جمله تبصرۀ 2 مادۀ 295 قانون مجازات اسلامی م یباشد.
از صلاحیت انحصاری دستگاه قضایی در تعقیب، محاکمه، مجازات مجرمین و از اصل قانونی بودن جرم و
مجازات، اصل برائت و داشتن حق دفاع، نتیجه م یشود که هیچکس حق ندارد شخصی را ب هاعتقاد مهدورالدم
بودن به قتل برساند و اگر چنین کند، مستوجب قصاص است و تبصرۀ 2 مادۀ 295 ق.م.ا. نیز منحصر ب هموارد
خطای اعتقاد در موضوع م یباشد و می توان با حذف یا اصلاح این تبصره از تفسیر موردی آن و سرایت ب هموارد
خطای در حکم جلوگیری نمود.
خلاصه ماشینی:
"سؤال اساسی این است که آیا اگر شخصی صرفا به واسطه اعتقاد ذهنی خویش ، شخص دیگری را خارج از موارد یازده گانه ذیل ، مهدورالدم بداند و او را بکشد، چنین برداشتی (که به آن اشتباه حکمی می گوییم ) قابل دفاع است ؟ و یا اینکه مراد قانونگذار در فرض و حالتی بوده است که قاتل اشتباه کننده ، هیچ شبهه ای از نظر عنصر شرعی و قانونی در تجویز قتل مجنی علیه نداشته ، لیکن شخص و مصداق مهدورالدم را اشتباه گرفته است ؟ اما موارد یازده گانه ای که شریعت جواز قتل برخی را تحت عنوان مهدورالدم صادر کرده است : مصادیق مهدورالدم از دیدگاه فقهی در فقه هدر بودن خون ، تنها در موارد زیر احصاء شده است ، یعنی مواردی را که قانون ، منبعث از شرع ، مجوز قتل اشخاصی را تحت عنوان مهدورالدم صادر کرده ، حصری است و فقط منحصر در همین موارد است .
ا هم با فلسفه قانونگذاری این ماده معارض نشود و هم قابلیت تفسیر عقلایی داشته باشد؟ به دیگر سخن آیا منظور از اشتباهی که در این تبصره ، مدنظر قانونگذار بوده : الف ) اشتباه حکمی است ؟ ب ) اشتباه موضوعی است ؟ به نظر می رسد تفسیر صحیح آن است که مقصود فقها از این که کسی به اعتقاد مهدورالدم بودن مقتول ، مرتکب قتل شود و بعد خلاف آن ثابت گردد، از موارد اشتباه و خطا در «موضوع » است و نه اشتباه در «حکم »، یعنی مرتکب قتل به عللی در شناسایی فرد مهدورالدم ــ که حکم قتل او طبق قانون و شرع تبیین گردیده و مجاز به ریختن خون او بوده است ــ اشتباه مصداقی کرده و شخص معصومی را کشته و پس از قتل متوجه اشتباه خود شده است ."