چکیده:
امروزه پاسخ متناسب با نياز و ترجيحات مصرف كنندگان بازارهاي خارجي، اساس رقابت در بازارهاي بين المللي است. اهميت كاهش وابستگي اقتصادي كشور به درآمدهاي ارزي حاصل از صدور نفت و توجه ويژه به جايگاه صادرات كالاهاي غير نفتي كاملاً محسوس است. از اين رو انتخاب صحيح بازار هدف به عنوان گام نخست شناخت خواسته ها و انتظارات مشتريان و در نتيجه لزوم شناسايي و اولويت-بندي بازارهاي بالقوه صادرات به منظور توسعه صادرات كالاهاي غيرنفتي بيش از پيش احساس مي شود. محصولات كشاورزي نقش عمده اي در صادرات كالاهاي غيرنفتي دارد و در بين آن ها پسته از اهميت خاصي برخوردار است. متغيرهاي اصلي تحقيق شامل توليد و تجارت پسته در جهان و ايران است كه داده هاي آماري مربوطه از سازمان خواربار جهاني(FAO)، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، وزارت جهاد كشاورزي و اداره كل گمرك استان يزد در فاصله زماني 12 ساله (1393-1380) جمع آوري شده است. در اين مقاله، پس از شناسايي بازارهاي بالقوه محصول پسته و در نظرگرفتن معيارهاي مناسب، بازارهاي هدف با مدل تصميم گيري چند معياره مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته است. وزن دهي به معيارها، از روش آنتروپي شانون و براي اولويت بندي بازارها از رويكرد TOPSIS فازي استفاده شده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كشورهاي لوگزامبورگ، هنگ كنگ و روسيه به ترتيب در رتبه هاي اول تا سوم از بازارهاي هدف محصول پسته استان يزد قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با توجه به نقش عمده محصولات کشاورزی مزیت دار، بازارهای هدف صادرات محصول پسته ، با استفاده از شاخص های کمی و کیفی، شناسایی و اولویت بندی شده اند.
به این ترتیب ، مسأله اصلی تحقیق حاضر را میتوان به این صورت مطرح کرد: کدام بازارهای هدف برای صادرات محصول پسته استان مناسبند و اولویت بندی آن ها چگونه است ؟ در راستای پاسخ به سؤال اصلی تحقیق ، پرسش های فرعی به صورت زیر مطرح میشوند: ● شاخص های مناسب برای اولویت بندی بازارهای هدف صادراتی محصول پسته ایران کدامند؟ ● آیا بازارهایی که در سال های اخیر در اولویت صادراتی این محصول قرار گرفته اند، با بازارهایی که در این تحقیق به عنوان بازارهای دارای اولویت شناخته میشوند، متفاوتند؟ در این مقاله ، چارچوب ارائه شده برای تحلیل و ارزیابی بازارهای هدف ، چندین مرحله داشته و از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه ١ استفاده می شود.
دشتی و همکاران (٢٠٠٩) در مقاله ای با عنوان «ساختار بازار و اولویت بندی بازارهای هدف صادرات پسته ایران » با استفاده از روش های غربال گیری و تحلیل تاکسونومی عددی به این نتیجه رسیدند که صادرات پسته ایران از حالت انحصار چندجانبه بسته به انحصار چندجانبه باز تغییر یافته و کشورهای امارات ، هنگ کنگ ، آلمان ، اسپانیا، ایتالیا و روسیه از بزرگ ترین شرکای تجاری ایران هستند.