چکیده:
مقدمه دبررسی توزیع شخصی درآمد طی سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۲ ش، در دو جامعه شهری و روستایی ایران، با استفاده از شاخص های جینی و اتکینسون موضوع مقاله حاضر است. این دو شاخص اصول دالتون (ویژگی-های مطلوب شاخص توزیع درآمد) را نقض نمی کنند و در مقایسه با سایر شاخص های توزیع درآمد از دقت بالاتری برخوردارند. ضریب جینی اگرچه متداول ترین شاخص اندازه گیری توزیع درآمد است ولی از آنجا که نسبت به توزیع درآمد در طبقات میانی درآمد حساس تر است، نمی تواند بین دو الگوی متفاوت توزیع درآمد مثل زمانی که دو منحنی لورنز همدیگر را قطع می کنند، تمایز قائل شود. بنابراین، استفاده از شاخص اتکینسون که برگرفته از تابع رفاه اجتماعی است و به واسطه امکان انتخاب پارامتر می تواند نابرابری را در طبقات مختلف درآمدی جامعه اندازه گیری کند، مکمل محاسبه ضریب جینی است. نتایج محاسبه دو شاخص یادشده نشان می دهد نابرابری درآمد هم در جامعه شهری و هم در جامعه روستایی ایران، در دوره بررسی شده، کاهش یافته است. البته نابرابری توزیع درآمد در جامعه شهری ایران نسبت به جامعه روستایی کمتر است و با تاکید بر طبقات درآمدی بالاتر در شهر و روستا، نابرابری بیشتر می شود. نابرابری در هر دو جامعه شهری و روستایی و همه طبقات درآمدی، از سال ۱۳۸۹ش، کاهش پایداری داشته است و در سال ۱۳۹۰ این افت محسوس تر است که با توجه به اصل افزایش یکسان درآمد (اصل سوم دالتون)، دلیل این امر می تواند پرداخت یکسان یارانه نقدی ماهیانه به میزان ۴۵۵۰۰۰ ریال، به صورت سرانه به خانوارهای ایرانی، پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها قلمداد شود.
The subject of this article is to assess Personal Income Distribution in I. R. Iran both in rural and urban areas using Gini coefficient and Atkinson index in the period of 2001- 2013. These two indices satisfy Dalton principles (principles about requirements of a good income distribution index) and comparing to other income distribution indices are more precise. Although Gini coefficient is the most common measure of income inequality، since it is highly sensitive to inequalities in the middle of the income spectrum، it may not be able to distinguish between two different income distributions. But the Atkinson index considering social welfare function into the measurement of income inequality allows for varying sensitivity to inequalities in different levels of the income distribution and it can be a complement to Gini coefficient. Results based on Gini and Atkinson show decreasing income inequality during the investigated period both in rural and urban areas. Income inequality in urban areas is less than rural areas and considering different income levels، the income inequality rises in both areas as the level of income increases. Since the year 2010، income inequality has been decreasing in both areas and there was a more sensible decrease in 2011 which could be due to performing the subsidy reform program and a payment of 455000 Rials per person to Iranian families since December 2010 (as Dalton''s third principle of equal payments suggests)
خلاصه ماشینی:
نتايج محاسبه دو شاخص يادشده نشان ميدهد نابرابري درآمد هـم در جامعه شهري و هم در جامعه روستايي ايران ، در دوره بررسيشده ، کاهش يافته است .
نابرابري در هر دو جامعه شهري و روستايي و همه طبقات درآمدي، از سال ١٣٨٩ش ، کاهش پايداري داشته است و در سال ١٣٩٠ اين افت محسوس تر است که با توجه به اصل افزايش يکسان درآمد (اصل سـوم دالتون )، دليل اين امر ميتواند پرداخت يکسان يارانـه نقـدي ماهيانـه بـه ميـزان ٤٥٥٠٠٠ ريـال ، بـه صـورت سـرانه بـه خانوارهاي ايراني، پس از اجراي قانون هدفمندسازي يارانه ها قلمداد شود.
وي با بررسي الگوي توزيع درآمد در ايران و محاسبه شاخص جيني به اين نتيجه رسيد که توزيع درآمد طي دوره ١٣٣٨-١٣٥٣ش بدتر شده و نابرابري در بين گروه هاي مختلف جامعه ، از يک سو، و مناطق شهري و روستايي، از سوي ديگر، افزايش يافته است .
نابرابري توزيع درآمد، در فاصله سال هاي ١٣٨٠ تا ١٣٩٢ ش ، براساس هر دو شاخص کاهش يافته است و اين امر، هم براي جامعه شهري و هم براي جامعه روستايي و براي طبقات مختلف درآمدي (بالا، متوسط و پايين ) مصداق دارد.
٥. برحسب ضريب جيني و شاخص اتکينسون ، در طبقات بالا، متوسط و پايين درآمدي، کاهش پايدار نابرابري توزيع درآمد از سال ١٣٨٩ش آغاز شده است که اين افت براي سال ١٣٩٠ش محسوس تر است .
(1974), "A Comparison of Measurement of Inequality of Income Distribution'', Economic Journal, Vol. 84.